Rorscharch
JF-Expert Member
- Jul 22, 2013
- 346
- 783
Jana jioni nilikaa eneo fulani nikiwa napambana na hamu ya kunywa bia (nimeacha ulevi ila day by day sio rahisi kusema kweli) nikasikia makelele Bar ya jirani. Ingawa sio mpenzi sana wa mpira, nikasema nijongee nione nini kinaendelea. Nikiwa pale, nikaambiwa Yanga ipo ICU, hivyo nikakaa kuona hatma ya mtani wa jadi. Kusema kweli baada ya muda, interest ya kilichokuwa kinaendelea pale kwenye TV iliyeyuka kabisa, na nikaanza kufanya observation ya jamii ambayo ilikuwa hyperfocused na hiyo mechi. Nilitazama nje ya ile bar na kugundua kuwa sehemu nyingine tatu pia zilikusanya makundi makubwa ya watu wakiwa wanatazama mechi hii kwa umakini mkubwa. Kwa mara ya kwanza nikaelewa jinsi dola mbalimbali duniani zinavyotumia michezo na burudani kama DAWA ya kupumbaza akili za watu; lundo hili lote la watu linashindwa kujikusanya kutafuta suluhu ya kuongezeka gharama za maisha lakini litakusanyika kila baada ya muda fulani kuangalia watu 22 wakigombania mpira kwenye nyasi.
Maana ya “Roman Circus” na “Mkate na Tamasha”
Nadharia hii ina mizizi yake katika msemo wa Kirumi panem et circenses, au “mkate na tamasha,” ambapo viongozi wa Kirumi walikuwa wanatoa burudani za bure kama njia ya kuwanyamazisha watu ili wasishughulike na masuala nyeti ya kisiasa na kijamii. Siku hizi, nadharia hii ya “Roman Circus” inachukua sura mpya kupitia michezo ya kisasa, burudani, na hata shinikizo la ununuzi wa vitu ambavyo vinachukuliwa kama kipimo cha hadhi na mafanikio. Michezo, kama inavyoonekana kwenye mfano wa watu waliojazana kuangalia mechi ya mpira, inageuka kuwa kisingizio cha kuwatoa watu kwenye uhalisia wa maisha yao na kuwafanya waishi katika dunia ya burudani.
Mfano wa Bill Cooper kuhusu "Roman Circus"
Mchambuzi Bill Cooper alitoa maelezo haya kuhusu jinsi watawala wanavyotumia michezo na burudani kuwafumba wananchi:
Katika mtazamo huu, michezo na burudani siyo tu kwamba zimekuja kwa bahati, bali ni mbinu iliyopangwa kwa makusudi ili kufunika changamoto halisi zinazokumba jamii. Wananchi wanapojikita kwa bidii kwenye burudani hizi, hawatakuwa na nafasi wala ari ya kuhoji masuala makubwa kama uongezekaji wa gharama za maisha, haki zao za kijamii, au uwajibikaji wa viongozi wa kisiasa.
Athari za Utamaduni wa Ununuzi
Mbali na michezo, tunao utamaduni wa ununuzi, ambao umechochewa sana na matangazo ya kibiashara na vyombo vya habari. Watu wanasisitizwa kununua bidhaa mpya, kutamani vitu ambavyo kwa kweli haviongezi thamani ya maisha yao, na kufuata mitindo mipya ili waweze kuonekana wamefaulu au kufikia kiwango fulani cha jamii (mfano mzuri ni hawa wamiliki wa simu za iphone ambao Kila Mwaka wanachoma hela kununua simu ambazo mabadiliko ni kama hamna). Hili linawafanya watu kutega mawazo yao kwenye vitu vya matumizi badala ya kuwa na muda wa kujadili na kushughulikia masuala kama haki za kiuchumi, mabadiliko ya hali ya hewa, na maendeleo ya kijamii.
Hii ina maana kwamba badala ya kufikiria kwa makini jinsi ya kuboresha maisha yao na ya jamii kwa ujumla, watu wengi wanabaki wakiwa wamenaswa katika mduara wa kununua na kumiliki. Matokeo yake, wanatumia muda mwingi na rasilimali zao katika kufuata hali ya umaarufu na matumizi, wakifumba macho kwa masuala ya msingi yanayohusu maisha yao ya kila siku na ufanisi wa jamii wanamoishi.
Ukosefu wa Umakini kwa Masuala Nyeti ya Kijamii
Katika hali kama hii, burudani na matumizi makubwa yanawafanya watu kuwa wapole na kutokujali masuala yanayowaathiri. Kwa mfano, watu waliojazana kuangalia mpira wanaweza kushindwa kujikusanya kwa ajili ya mjadala wa changamoto kama uongezekaji wa bei za bidhaa au hali ya ajira. Wanakuwa wamelishwa burudani na matumizi kama kipaumbele, wakipoteza hisia na nguvu kwa masuala yasiyo ya msingi.
Hii yote inalenga kudhibiti mawazo ya watu na kuwaweka katika hali ya kukubaliana na hali ilivyo, wakiwa hawana ari ya kujiuliza maswali magumu kuhusu sera za serikali, masuala ya kijamii, na haki zao za msingi. Kwamba lundo la watu linaweza kukusanyika kwa ajili ya kuangalia mechi ya mpira, lakini hawatakusanyika kwa ajili ya kushughulikia matatizo yanayoathiri maisha yao moja kwa moja, ni dalili ya jinsi burudani na ununuzi mkubwa unavyotumika kuwaondoa watu katika uhalisia wa changamoto w
anazopaswa kushughulikia.
Maana ya “Roman Circus” na “Mkate na Tamasha”
Nadharia hii ina mizizi yake katika msemo wa Kirumi panem et circenses, au “mkate na tamasha,” ambapo viongozi wa Kirumi walikuwa wanatoa burudani za bure kama njia ya kuwanyamazisha watu ili wasishughulike na masuala nyeti ya kisiasa na kijamii. Siku hizi, nadharia hii ya “Roman Circus” inachukua sura mpya kupitia michezo ya kisasa, burudani, na hata shinikizo la ununuzi wa vitu ambavyo vinachukuliwa kama kipimo cha hadhi na mafanikio. Michezo, kama inavyoonekana kwenye mfano wa watu waliojazana kuangalia mechi ya mpira, inageuka kuwa kisingizio cha kuwatoa watu kwenye uhalisia wa maisha yao na kuwafanya waishi katika dunia ya burudani.
Mfano wa Bill Cooper kuhusu "Roman Circus"
Mchambuzi Bill Cooper alitoa maelezo haya kuhusu jinsi watawala wanavyotumia michezo na burudani kuwafumba wananchi:
Katika mtazamo huu, michezo na burudani siyo tu kwamba zimekuja kwa bahati, bali ni mbinu iliyopangwa kwa makusudi ili kufunika changamoto halisi zinazokumba jamii. Wananchi wanapojikita kwa bidii kwenye burudani hizi, hawatakuwa na nafasi wala ari ya kuhoji masuala makubwa kama uongezekaji wa gharama za maisha, haki zao za kijamii, au uwajibikaji wa viongozi wa kisiasa.
Athari za Utamaduni wa Ununuzi
Mbali na michezo, tunao utamaduni wa ununuzi, ambao umechochewa sana na matangazo ya kibiashara na vyombo vya habari. Watu wanasisitizwa kununua bidhaa mpya, kutamani vitu ambavyo kwa kweli haviongezi thamani ya maisha yao, na kufuata mitindo mipya ili waweze kuonekana wamefaulu au kufikia kiwango fulani cha jamii (mfano mzuri ni hawa wamiliki wa simu za iphone ambao Kila Mwaka wanachoma hela kununua simu ambazo mabadiliko ni kama hamna). Hili linawafanya watu kutega mawazo yao kwenye vitu vya matumizi badala ya kuwa na muda wa kujadili na kushughulikia masuala kama haki za kiuchumi, mabadiliko ya hali ya hewa, na maendeleo ya kijamii.
Hii ina maana kwamba badala ya kufikiria kwa makini jinsi ya kuboresha maisha yao na ya jamii kwa ujumla, watu wengi wanabaki wakiwa wamenaswa katika mduara wa kununua na kumiliki. Matokeo yake, wanatumia muda mwingi na rasilimali zao katika kufuata hali ya umaarufu na matumizi, wakifumba macho kwa masuala ya msingi yanayohusu maisha yao ya kila siku na ufanisi wa jamii wanamoishi.
Ukosefu wa Umakini kwa Masuala Nyeti ya Kijamii
Katika hali kama hii, burudani na matumizi makubwa yanawafanya watu kuwa wapole na kutokujali masuala yanayowaathiri. Kwa mfano, watu waliojazana kuangalia mpira wanaweza kushindwa kujikusanya kwa ajili ya mjadala wa changamoto kama uongezekaji wa bei za bidhaa au hali ya ajira. Wanakuwa wamelishwa burudani na matumizi kama kipaumbele, wakipoteza hisia na nguvu kwa masuala yasiyo ya msingi.
Hii yote inalenga kudhibiti mawazo ya watu na kuwaweka katika hali ya kukubaliana na hali ilivyo, wakiwa hawana ari ya kujiuliza maswali magumu kuhusu sera za serikali, masuala ya kijamii, na haki zao za msingi. Kwamba lundo la watu linaweza kukusanyika kwa ajili ya kuangalia mechi ya mpira, lakini hawatakusanyika kwa ajili ya kushughulikia matatizo yanayoathiri maisha yao moja kwa moja, ni dalili ya jinsi burudani na ununuzi mkubwa unavyotumika kuwaondoa watu katika uhalisia wa changamoto w
anazopaswa kushughulikia.
