covid 19
JF-Expert Member
- May 9, 2014
- 6,585
- 16,387
Kwa muda mrefu sasa, kumeibuka makampuni yanayodai kuwawezesha vijana kwa kutoa mikopo ya bajaj na pikipiki. Kwa mtazamo wa nje, mpango huu unaonekana kama suluhisho kwa changamoto za ajira, lakini kwa undani wake, unaelekea kuwa mtego wa umasikini kwa vijana wengi. Cha kusikitisha zaidi, serikali inaonekana kukaa kimya huku vijana wakiendelea kuumizwa na mifumo hii yenye riba kubwa kupita kiasi.
Makampuni haya yanahitaji vijana kutoa kiasi fulani cha fedha kama malipo ya awali. Kwa mfano:
Kwa Bajaj:
Unatakiwa kuweka kianzio cha takriban shilingi milioni 1 na kisha kulipa shilingi 31,000 kila siku kwa miaka miwili. Hii inamaanisha baada ya miaka miwili, kijana atakuwa amelipa jumla ya takriban shilingi milioni 23, kwa bajaj yenye thamani halisi ya takriban shilingi milioni 12.
Kwa Pikipiki:
Unatakiwa kuweka kianzio cha shilingi laki 4 hadi 5, na kisha kulipa jumla ya shilingi milioni 4.5 kwa mwaka mmoja. Hii ni kwa pikipiki mpya ambayo thamani yake sokoni ni takriban shilingi milioni 3.
Riba hizi kubwa zinawafanya vijana kufanyia kazi vyombo hivi kwa muda mrefu bila kupumzika ili kufanikisha marejesho. Mwisho wa siku, wanapomaliza kulipa mikopo hiyo, bajaj au pikipiki hizo zinakuwa zimeshachakaa kabisa, na kijana hana nafasi ya kujijenga zaidi kiuchumi.
Tatizo ni Nini?
Kimsingi, tatizo si kuwawezesha vijana. Kuwawezesha ni jambo zuri sana, lakini riba kubwa na masharti magumu yanageuza fursa hii kuwa mzigo. Makampuni yanayofanya biashara hii, ikiwemo yale ya watu binafsi na taasisi maarufu kama Mo Credit, yanajipatia faida kubwa kwa kisingizio cha "uwezeshaji wa vijana."
Cha kusikitisha zaidi, haya makampuni mara nyingi yanamilikiwa na matajiri wakubwa wanaojitambulisha kama watu wa dini na wenye maadili. Lakini mfumo wao wa kibiashara unawanyonya vijana ambao tayari wanapambana kujitafutia maisha.
Rai kwa Serikali:
Serikali inapaswa kuingilia kati na kusimamia mfumo huu wa mikopo ili kuhakikisha haki kwa vijana. Hili linaweza kufanyika kwa:
1. Kupunguza Riba: Serikali iweke mipaka ya riba inayotozwa kwenye mikopo ya bajaj na pikipiki.
2. Kuhakikisha Usawa: Masharti ya mikopo yarekebishwe ili kuwa ya haki, ambapo kijana anaweza kurejesha bila kuathiri sana maisha yake ya kila siku.
3. Kusimamia Makampuni: Serikali iangalie kwa karibu makampuni haya na kuweka sera madhubuti za kudhibiti unyonyaji.
4. Kuunda Mifumo Mbadala: Serikali au taasisi za umma ziwe na mipango ya kuwasaidia vijana moja kwa moja kwa masharti nafuu.
Tunahitaji kuweka mazingira ambayo vijana watawezeshwa kwa njia inayowajenga badala ya kuwaangusha. Ni wakati wa serikali kusimama kidete kulinda maslahi ya vijana wa Tanzania. Fursa hizi zisigeuke kuwa mtego wa umasikini!
Makampuni haya yanahitaji vijana kutoa kiasi fulani cha fedha kama malipo ya awali. Kwa mfano:
Kwa Bajaj:
Unatakiwa kuweka kianzio cha takriban shilingi milioni 1 na kisha kulipa shilingi 31,000 kila siku kwa miaka miwili. Hii inamaanisha baada ya miaka miwili, kijana atakuwa amelipa jumla ya takriban shilingi milioni 23, kwa bajaj yenye thamani halisi ya takriban shilingi milioni 12.
Kwa Pikipiki:
Unatakiwa kuweka kianzio cha shilingi laki 4 hadi 5, na kisha kulipa jumla ya shilingi milioni 4.5 kwa mwaka mmoja. Hii ni kwa pikipiki mpya ambayo thamani yake sokoni ni takriban shilingi milioni 3.
Riba hizi kubwa zinawafanya vijana kufanyia kazi vyombo hivi kwa muda mrefu bila kupumzika ili kufanikisha marejesho. Mwisho wa siku, wanapomaliza kulipa mikopo hiyo, bajaj au pikipiki hizo zinakuwa zimeshachakaa kabisa, na kijana hana nafasi ya kujijenga zaidi kiuchumi.
Tatizo ni Nini?
Kimsingi, tatizo si kuwawezesha vijana. Kuwawezesha ni jambo zuri sana, lakini riba kubwa na masharti magumu yanageuza fursa hii kuwa mzigo. Makampuni yanayofanya biashara hii, ikiwemo yale ya watu binafsi na taasisi maarufu kama Mo Credit, yanajipatia faida kubwa kwa kisingizio cha "uwezeshaji wa vijana."
Cha kusikitisha zaidi, haya makampuni mara nyingi yanamilikiwa na matajiri wakubwa wanaojitambulisha kama watu wa dini na wenye maadili. Lakini mfumo wao wa kibiashara unawanyonya vijana ambao tayari wanapambana kujitafutia maisha.
Rai kwa Serikali:
Serikali inapaswa kuingilia kati na kusimamia mfumo huu wa mikopo ili kuhakikisha haki kwa vijana. Hili linaweza kufanyika kwa:
1. Kupunguza Riba: Serikali iweke mipaka ya riba inayotozwa kwenye mikopo ya bajaj na pikipiki.
2. Kuhakikisha Usawa: Masharti ya mikopo yarekebishwe ili kuwa ya haki, ambapo kijana anaweza kurejesha bila kuathiri sana maisha yake ya kila siku.
3. Kusimamia Makampuni: Serikali iangalie kwa karibu makampuni haya na kuweka sera madhubuti za kudhibiti unyonyaji.
4. Kuunda Mifumo Mbadala: Serikali au taasisi za umma ziwe na mipango ya kuwasaidia vijana moja kwa moja kwa masharti nafuu.
Tunahitaji kuweka mazingira ambayo vijana watawezeshwa kwa njia inayowajenga badala ya kuwaangusha. Ni wakati wa serikali kusimama kidete kulinda maslahi ya vijana wa Tanzania. Fursa hizi zisigeuke kuwa mtego wa umasikini!