Pre GE2025 Kama hakuna muda wa kuifanyia Tume ya Uchaguzi marekebisho UN yaweza kusaidia

[S.M.P2503]

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

 

[Genius Man]

Safi sana mkuu

 

[The Palm Beach]

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

This is very beautiful ndugu...

Na kama mambo yataendelea hivi, kwa hakika tutafika tu huko japo mimi bado siamini kama CCM na serikali yao watakuwa hawana akili na ufahamu wa kufanya maamuzi bila ya kusubiri international pressure..

Ombi hili likiambatanishwa na zile fomu za petition zilizosainiwa na sisi wananchi 15,000,000; aisee UN itashituka na kuchukua hatua haraka sana...

After all, madai na hoja zinazoshadidia reforms za mifumo huru, ya wazi na ya HAKI ya utawala na kiuchaguzi ziko very clear na wazi kabisa. Ni ujinga na upumbavu kujaribu kuukwepa ukweli unaokukodolea macho mbele yako...!

Nevertheless, mimi bado siamini kama huko CCM na serikalini tuna watu wajinga wasioweza kuuona ukweli huu ulio wazi na kufanya maamuzi sahihi, yanayopaswa kufanywa sasa, kwamba wasubiri tu mpaka mazingira na pressure iwazidi ndipo warudi kwenye akili zao sahihi...

 

[Crocodiletooth]

Useless!
Tanzania has already tooks action on this matter by assembling a free nation election authority!, while continuing adjust others articles related to election eventual to reach a perfect acclaimed that brought doubt to Tanzanian election, Tanzania will undergoes closely in asuaring by the 2030 the govt shall complete the what said small part remained.

 

[S.M.P2503]

Useless!
Tanzania has already tooks action on this matter by assembling a free nation election authority!, while continuing adjust others articles related to election eventual to reach a perfect acclaimed that brought doubt to Tanzanian election, Tanzania will undergoes closely in asuaring by the 2030 the govt shall complete the what said small part remained.

Hivi hizi akili huwa munazitoa wapi, Kizimkazi Mkunu...ni au wapi?

 

[JokaKuu]

..Naunga mkono hoja hii.

..Ni bora uchaguzi usimamiwe na chombo NEUTRAL kama Umoja wa mataifa.

 

[Tui]

..Naunga mkono hoja hii.

..Ni bora uchaguzi usimamiwe na chombo NEUTRAL kama Umoja wa mataifa.

Mnajua kujiliwaza na kujipa moyo.Hakuna kitakachotokea.Uchaguzi utafanyika na CCM itashinda.

 

[Squidward]

This is very beautiful ndugu...

Na kama mambo yataendelea hivi, kwa hakika tutafika tu huko japo mimi bado siamini kama CCM na serikali yao watakuwa hawana akili na ufahamu wa kufanya maamuzi bila ya kusubiri international pressure..

Ombi hili likiambatanishwa na zile fomu za petition zilizosainiwa na sisi wananchi 15,000,000; aisee UN itashituka na kuchukua hatua haraka sana...

After all, madai na hoja zinazoshadidia reforms za mifumo huru, ya wazi na ya HAKI ya utawala na kiuchaguzi ziko very clear na wazi kabisa. Ni ujinga na upumbavu kujaribu kuukwepa ukweli unaokukodolea macho mbele yako...!

Nevertheless, mimi bado siamini kama huko CCM na serikalini tuna watu wajinga wasioweza kuuona ukweli huu ulio wazi na kufanya maamuzi sahihi, yanayopaswa kufanywa sasa, kwamba wasubiri tu mpaka mazingira na pressure iwazidi ndipo warudi kwenye akili zao sahihi...

Weka link ya petition mkuu

 

[JokaKuu]

Mnajua kujiliwaza na kujipa moyo.Hakuna kitakachotokea.Uchaguzi utafanyika na CCM itashinda.

..kiburi sio jambo zuri.

..Reforms wanazopendekeza wapinzani zina ubaya gani mpaka iwe vigumu kuzitekeleza?

..hii nchi ni yetu wote, sio ya genge dogo la Mwenyekiti wa CCM na watu wake.

 

[Bush Dokta]

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

S.M.P.2503 limebarikiwa Tumbo la Mama yako lililokuzaa.

Amina

 

[The Palm Beach]

Weka link ya petition mkuu

Hakuna link na petition haifanyiki au haisainiwi online..

Tunasaini karatasi hard copy original kabisa kwa kalamu yako na kwa mkono wako...

Zinapatikana kwenye kila ofisi ya CHADEMA kuanzia mashinani (msingi), kijiji, kata, wilaya, majimbo na ofisi za mikoa na kanda na makao makuu...

Na kama mikutano ya NO REFORMS NO ELECTION imeshafika maeneo ya kwenu, utakutana na hizo fomu za petition..

Kila mwananchi aliyechoka na kuichukia CCM na uovu wake asaini hizo fomu na zitakwenda UN haraka kwa kufuata tarartibu zote za kisheria...

 

[Abijon]

Muda ukosekane wapi kwani dunia imefika mwisho? Hawana nia tu, kila kitu ndani ya maisha ukitaka kufanya utakipatia muda. Hamnaga concept ya muda hautoshi in life Nani kwawaambia watanzania wana haraka saana na huo uchaguzi? Hata wakitaka miaka mingi mbele ila watoe haki tupo tayari kusubiri

 

[Bush Dokta]

Andiko zuri sana

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

 

[Tlaatlaah]

Kama hakuna muda wa kuifanyia Tue ya uchaguzi marekebisho, UN yaweza kusaidia: Utaratibu wa kufuata ili UN kuunda tume huru ya kusimamia uchaguzi katika nchi yenye kufanya uchaguzi kama sio huru na wa haki?

Utangulizi:
Umoja wa Mataifa (UN) hauna mamlaka ya moja kwa moja kuingilia uchaguzi wa nchi huru, lakini unaweza kusaidia au kushauri pale ambapo kuna makubaliano au mwaliko rasmi kutoka kwa serikali ya nchi husika au kwa ridhaa ya Baraza la Usalama au Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa. Hapa chini ni utaratibu wa kawaida unaotumika kuunda tume huru ya uchaguzi inayosimamiwa na Umoja wa Mataifa katika nchi ambapo uchaguzi haujawa huru na wa haki:

1. Maombi/Mwaliko kutoka kwa Serikali au Pande Zinazohusika:

• Umoja wa Mataifa hauwezi kuingilia moja kwa moja. Serikali ya taifa au vyama vinavyohusika katika mgogoro wa kisiasa vinaweza kuomba msaada rasmi.
• Hii inaweza kuwa kwa barua rasmi kwa Katibu Mkuu wa UN au kupitia maazimio ya mashirika ya kikanda (AU, SADC, ECOWAS, n.k.). Chadema ombeni, muda bado upo wa kuomba

2. Tathmini ya Umoja wa Mataifa:

• UN hutuma ujumbe wa tathmini ya mahitaji ya uchaguzi (Electoral Needs Assessment Mission – ENAM).
• Hii hufanyika kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na wa kimataifa ili kuchunguza kama kuna mazingira ya kusaidia au kuingilia.

3. Makubaliano ya Ushirikiano (Technical or Political Agreement):

• Makubaliano yanaweza kufikiwa kati ya Umoja wa Mataifa na nchi husika, au kupitia usuluhishi wa kimataifa.
• Hii inaweza kuwa sehemu ya mkataba wa amani, mpango wa mpito wa kisiasa, au mkataba wa kisiasa wa vyama mbalimbali.

4. Uundwaji wa Tume Huru kwa Msaada wa UN:

• Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kuunda au kurekebisha tume ya uchaguzi:
  • Kupendekeza uteuzi wa makamishna wa uchaguzi huru.
  • Kufuatilia au kuratibu shughuli za uchaguzi.
  • Kuweka wataalamu wa kimataifa wa uchaguzi.
  • Kuweka mfumo wa kushughulikia malalamiko ya uchaguzi.

5. Usaidizi wa Kiufundi au Usimamizi Kamili:

Umoja wa Mataifa unaweza kusaidia kwa njia zifuatazo:

• Technical Assistance: Mafunzo, vifaa, ushauri wa kitaalamu, n.k.
• Electoral Observation: Kutuma waangalizi huru wa kimataifa.
• Electoral Supervision/Verification: Kusimamia au kuthibitisha matokeo.
• Electoral Organization: Kuendesha uchaguzi kabisa (mfano: Timor-Leste, Cambodia).

6. Ripoti na Ushahidi wa Haki:

• UN hutoa ripoti ya uchaguzi, ikiwa ni pamoja na:
  • Uwajibikaji kwa vitendo vya ukiukwaji wa haki za binadamu.
  • Ushauri kuhusu maboresho ya kidemokrasia na katiba.

7. Mifano ya Misaada ya UN katika Uchaguzi:

1. Cambodia (1993) – UN ilisimamia uchaguzi mzima baada ya vita.
2. Timor-Leste (2001-2002) – UN iliongoza uandikishaji, kampeni na matokeo.
3. Ivory Coast, DRC, Burundi – Usimamizi wa mizozo ya uchaguzi na uundaji wa tume huru.
4. South Sudan – Msaada wa kiufundi na waangalizi wa kimataifa.

8. Kwa Tanzania au nchi nyingine ya Afrika, Umoja wa Mataifa inaweza kuingilia iwapo:

• Kuna mgogoro wa kisiasa au vita.
• Vyama vikuu vya kisiasa vinakubaliana kuhusisha Umoja wa Mataifa.
• AU au SADC inahusishwa na kupendekeza msaada huo.

Hapa chini, nakuwekeeni Waraka wa namna ya kuomba msaada wa UN:

Tuma barua kwa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kupitia fomu ya mawasiliano ya UN: Contact Us | United Nations


Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR)

• Barua pepe: ohchr-InfoDesk@un.org
• Maelezo zaidi: Unaweza pia kutuma malalamiko kupitia tovuti yao: https://www.ohchr.org/en/contact-

RASIMU YA WARAKA WA OMBI KWA UMOJA WA MATAIFA

(Barua Rasmi ya Ombi kwa Umoja wa Mataifa)


[Jina la Muombaji au Shirika/Vikundi vya Kisiasa/Vyama vya Upinzani/Vyombo vya Kiraia]
[Anwani]
[Nchi]
[Tarehe]

Kwa Mheshimiwa António Guterres
Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa
United Nations Headquarters
New York, NY 10017, USA



RE: OMBI LA KISHERIA LA KUUNDA TUME HURU YA KIMATAIFA KUSIMAMIA UCHAGUZI HURU NA WA HAKI NCHINI TANZANIA

Mheshimiwa Katibu Mkuu,

Kwa heshima na taadhima, sisi kama [shirika/vyama/vikundi vya kiraia/wananchi], tunaandika kukuletea ombi hili rasmi la kuundwa kwa Tume Huru ya Kimataifa ya Kusimamia Uchaguzi, ili kuhakikisha uchaguzi ujao nchini [jina la nchi] unafanyika kwa misingi ya haki, uwazi, na uaminifu wa kidemokrasia.

MISINGI YA KISHERIA YA OMBI HILI:
Ombi hili linaungwa mkono na misingi ya kisheria ya kimataifa inayotambua haki ya wananchi kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa kidemokrasia, pamoja na wajibu wa Umoja wa Mataifa kusaidia pale ambapo misingi hiyo inakiukwa. Zifuatazo ni rejea muhimu:

1. Azimio la Ulimwengu la Haki za Binadamu (UDHR, 1948)
   • Ibara ya 21(3): “Mapenzi ya watu ndiyo msingi wa mamlaka ya serikali; mapenzi haya yataonyeshwa katika uchaguzi halali na wa mara kwa mara...”
2. Mkataba wa Kimataifa wa Haki za Kiraia na Kisiasa (ICCPR, 1966)
   • Ibara ya 25: “Kila raia atakuwa na haki na fursa... kushiriki katika uchaguzi wa haki na wa mara kwa mara...”
   • Nchi yako ikiwa ni mwanachama wa mkataba huu, inapaswa kuheshimu haki hizi.
3. Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Misaada ya Kimataifa kwa Uchaguzi (UNGA Resolution A/RES/46/137, 1991)
   • Linatambua haki ya Umoja wa Mataifa kutoa msaada wa kiufundi au wa usimamizi katika uchaguzi iwapo kuna ombi la dhati kutoka kwa nchi husika au wadau wake wa kitaifa.
4. Azimio la 60/1 la Baraza Kuu (2005 World Summit Outcome)
   • Linatoa wito kwa jamii ya kimataifa kusaidia nchi zinaposhindwa kuhakikisha taasisi za kidemokrasia na uchaguzi huru.
5. Miongozo ya Umoja wa Mataifa ya Misaada ya Uchaguzi (UN Electoral Assistance Guidelines)
   • UN inaweza kusaidia katika uundaji wa tume huru za uchaguzi, ushauri wa kisheria na kiufundi, na usimamizi wa uchaguzi katika mazingira ya mgogoro au kutokuwepo kwa imani kwa taasisi za kitaifa.

SABABU ZA MSINGI ZA KISERA NA KIHALISIA:

• Uchaguzi uliopita nchini Tanzania uligubikwa na madai ya udanganyifu, ukandamizaji wa upinzani, matumizi ya vyombo vya dola kuzuia ushiriki wa wananchi, na matokeo kutangazwa bila uwazi.
• Tume ya sasa ya uchaguzi haina uaminifu miongoni mwa wananchi na vyama vya siasa, na haijafanya kazi kwa mujibu wa viwango vya kimataifa.
• Kutokuwepo kwa uchaguzi huru kunatishia amani, utulivu na mshikamano wa kitaifa, na kuchochea mivutano ya kisiasa yenye athari kwa usalama wa kikanda.

MAOMBI YETU MAALUM:
Kwa mantiki hiyo, tunaomba ofisi yako:

1. Kufanya tathmini ya mazingira ya uchaguzi nchini Tanzania (Haraka iwezekanavyo kabla ya uchaguzi mkuu wa October 2025) kupitia UN Electoral Assistance Division (EAD).
2. Kusaidia kuunda au kurekebisha Tume Huru ya Kimataifa ya Uchaguzi, kwa kushirikiana na wadau wa kitaifa na mashirika ya kikanda.
3. Kutuma waangalizi huru wa uchaguzi, na wataalamu wa sheria, haki za binadamu, na masuala ya kiufundi.
4. Kutoa msaada wa kiufundi na kisheria kwa ajili ya kuandaa uchaguzi wa haki na unaoaminika kwa wananchi wote.

Tunaamini kwamba kwa kushirikiana na Umoja wa Mataifa, nchi yetu inaweza kupiga hatua kuelekea demokrasia ya kweli, uwajibikaji, na utawala wa sheria. Tuko tayari kushirikiana kikamilifu katika hatua zote zinazohitajika kufanikisha dhamira hii.
Tafadhali pokea salamu zetu za dhati na za matumaini.

Wako kwa dhati,

Rugemeleza Nshala
Kwa niaba ya: Chama cha Demokrasia na Maendeleo Tanzania
[Simu ya Mawasiliano]
[Barua pepe]


Sio lazima tufike huko, ila hii pia, hii ni Mbinu mbadala ya kuyafikia malengo yenu huko CDM kama kweli munataka Tume huru.

hiyo ni nonsense gentleman,
ni sawa na ushindwe kumtungisha mkeo mimba, halafu uandae utaratibu wa kwenda kumuomba jirani yako akusadie 🐒

 

[kina kirefu]

Useless!
Tanzania has already tooks action on this matter by assembling a free nation election authority!, while continuing adjust others articles related to election eventual to reach a perfect acclaimed that brought doubt to Tanzanian election, Tanzania will undergoes closely in asuaring by the 2030 the govt shall complete the what said small part remained.

Zinahitajika pia sahihi za watu million 15 ,utaona utumbo wako ulioandika unaishije

 

[kina kirefu]

Ile petition inaenda kufunga kazi inatakuwa nisehemu ya mpango

 

[Ausar]

Hao wa nje wanachojali na wao watakula nini (maslahi yao) kama kuna manufaa wataingia ila kama hamna ndo yanakua kama yale ya Ukraine, jamaa hawafanyagi kazi za bure, .......hasa kipindi hiki Africa inapogombaniwa na Urusi na Mchina, hesabu zao wanazipiga vizuri

 

[Transisco06]

Useless!
Tanzania has already tooks action on this matter by assembling a free nation election authority!, while continuing adjust others articles related to election eventual to reach a perfect acclaimed that brought doubt to Tanzanian election, Tanzania will undergoes closely in asuaring by the 2030 the govt shall complete the what said small part remained.

When!

 

[Rufiji dam]

Unajua hata kama hauna akili kama Lucas Mama atosha mama katufikia, lazima utajiuliza inakuwaje CCM wanakataa uwepo wa mabadiliko?

 

[Sexless]

has already tooks action

Andika kiswahili tu wewe mwanaccm. Kiingereza hakikupendi kwasabb unapinga no reforms no election