Wahadimu jamaa wenye Zanzibar yao kama ilivyokuwa Dar kwa Wazaramo

[Komeo Lachuma]

Wenyeji wa Zanzibar ni hasa watu wa kabila la Wazanzibari, lakini hili si kabila kwa maana ya kijadi kama ilivyo kwa Wachaga au Wanyakyusa, bali ni utambulisho wa watu wa visiwa vya Zanzibar (Unguja na Pemba), ambao kwa kiasi kikubwa ni mchanganyiko wa makabila na tamaduni mbalimbali kutokana na historia ya biashara ya baharini na uhamiaji wa kihistoria.

Hata hivyo, baadhi ya makabila ya asili yaliyochangia sana kwenye jamii ya Wazanzibari ni:

1. Wahadimu – Hawa ni miongoni mwa makabila ya kale kabisa ya Zanzibar, hasa Unguja.
2. Watumbatu – Wanapatikana zaidi kaskazini mwa kisiwa cha Unguja.
3. Wapemba – Wenyeji wa kisiwa cha Pemba, mara nyingine hutajwa kama kundi la pekee kutokana na utofauti wa lafudhi na mila fulani.
4. Waswahili – Ingawa Waswahili si kabila moja la damu, bali ni jamii ya watu wa pwani ya Afrika Mashariki waliounganishwa kwa lugha ya Kiswahili na utamaduni wa bahari.

Kutokana na historia ya muda mrefu ya wageni kutoka Arabuni, India, na maeneo mengine ya Afrika, Zanzibar ina wakazi wenye asili mchanganyiko—kiarabu, kiafrika, na kihindi—ambayo imeunda utambulisho wa kipekee wa Wazanzibari.

Ungependa maelezo zaidi kuhusu mojawapo ya makabila hayo au historia ya mchanganyiko wa watu wa Zanzibar?

Kabila la Wahadimu ni mojawapo ya makabila ya asili kabisa ya visiwa vya Zanzibar, hasa kisiwa cha Unguja. Wanapatikana kwa wingi katika maeneo ya kusini ya Unguja, hasa Wilaya ya Kati na maeneo kama Jozani, Chwaka, na vijiji vingine jirani.

Asili na Historia:​

Wahadimu wanahesabiwa kuwa kati ya makabila ya kwanza kabisa kuishi Zanzibar, kabla ya ujio wa Waarabu na wageni wengine. Kuna mitazamo kwamba asili yao ni ya Kiafrika, labda kutoka bara (Tanzania bara), lakini walihamia visiwani karne nyingi zilizopita.

Utamaduni wa Wahadimu:​

• Lugha: Wahadimu huzungumza Kiswahili, lakini zamani walikuwa na lafudhi yao ya kipekee ambayo inaendelea kupotea kwa sababu ya mchanganyiko wa tamaduni.

• Jamii: Walikuwa jamii ya wakulima na wavuvi. Pia walihusiana sana na misitu, hasa eneo la Jozani Forest, ambalo ni muhimu hadi leo.
• Mila na Desturi: Wanayo mila za kifamilia na kijamii zenye mchanganyiko wa Kiafrika na Kiislamu. Sherehe kama harusi, tohara, na vikao vya kijadi vilikuwa na nafasi kubwa.
• Dini: Kama sehemu kubwa ya Zanzibar, Wahadimu wengi ni Waislamu, lakini wanaamini pia baadhi ya mila za jadi (ingawa si kwa uwazi sana kutokana na athari za Uislamu).

Leo hii:​

Idadi ya Wahadimu halisi imekuwa vigumu kuibaini kwa sababu ya mchanganyiko mkubwa wa damu na ndoa kati ya makabila na wageni waliokuja visiwani. Lakini bado maeneo yao ya asili yamebaki na utambulisho wa kihistoria.

Asante! Haya basi, hebu tuchunguze kwa undani zaidi kuhusu utawala wa kijadi, majina ya koo, na desturi maalum za Wahadimu.

---

1. Utawala wa Kijadi wa Wahadimu:​

Kabla ya kuingizwa kwa mifumo ya kisasa ya kiutawala, Wahadimu walikuwa na mfumo wao wa kijadi uliotegemea wazee wa mila na viongozi wa koo:

• Sheha wa kijadi / mzee wa kijiji: Alikuwa na mamlaka ya kutoa uamuzi juu ya migogoro, kuratibu sherehe, na kulinda mila.
• Kulikuwepo pia na baraza la wazee ambalo lilihusisha wazee wenye busara waliokuwa na jukumu la kutoa ushauri.
• Uongozi ulikuwa wa kurithi katika baadhi ya koo au kwa mtu mwenye heshima na hekima kubwa katika jamii.
• Katika maeneo fulani, kulikuwepo na kile kinachoitwa "Mwana wa Mfalme" au Mtawala wa Kijiji, ambaye aliheshimiwa kama mjumbe wa nguvu za asili au ulinzi wa kimila.

---

2. Majina ya Koo za Kihadimu:​

Wahadimu wana koo mbalimbali, na baadhi ya koo hizi zimeenea Unguja. Majina ya koo mara nyingi yalihusiana na maeneo ya asili au kazi maalum ya ukoo. Ingawa si yote yanapatikana hadharani leo, baadhi ya majina ya ukoo yanayohusishwa na Wahadimu ni kama:

• Mussa
• Juma
• Kombo
• Salim
• Vuai
• Haji

Majina haya yameenea Zanzibar yote, lakini baadhi ya koo hizo zina mizizi ya kihadimu hasa Kusini mwa Unguja. Pia kuna majina ya koo yanayohusiana na maeneo, mfano: Mussa wa Chwaka au Kombo wa Jozani.

---

3. Desturi Maalum za Wahadimu:​

i. Sherehe za Harusi na Ndoa:​

• Harusi za kihadimu huwa na mikusanyiko mikubwa, zenye ngoma za jadi, chakula kingi, na mavazi ya asili kama vile vitenge vilivyopambwa kwa mitindo ya kale.
• Kuna ibada za kimila (sasa zimepungua) kama vile kutoa sadaka maalum ya "kufungua ndoa".

ii. Tohara na Kipaimara cha Mila:​

• Zamani, wavulana walifanyiwa tohara kwa sherehe kubwa na kupatiwa mafunzo ya kuwa wanaume wa kweli. Baadhi ya mila hizo bado zinaonekana vijijini.

iii. Ngoma na Sanaa:​

• Wahadimu walikuwa na aina za ngoma za asili kama Ngoma ya Kibati, Chakacha, na Kigoma, ambazo zilichezwa wakati wa sherehe au maadhimisho maalum.
• Ngoma hizi zilikuwa na maana ya kuunganisha jamii na pia kutambulisha tamaduni.

iv. Imani za Kimila:​

• Ingawa wengi ni Waislamu, baadhi ya maeneo bado yalihifadhi imani fulani za jadi – kama kuamini mizimu au kuwasiliana na "roho wa ukoo".
• Walikuwa wakiamini pia maeneo fulani ya misitu kama Jozani ni matakatifu, na yalihusiana na roho au walinzi wa jadi

 

[Kichogo]

Kwamba mussa na haji nimajina yaukoo

 

[LOTH HEMA]

Vuai ally vuai, Vuai Nahodha, Mahmoud Thabiti Kombo ni wa kabila hilo la Wahadimu?

 

[Komeo Lachuma]

Vuai ally vuai, Vuai Nahodha, Mahmoud Thabiti Kombo ni wa kabila hilo la Wahadimu?

Hewaaaaaah.......

 

[Kidagaa kimemwozea]

Hakuna ukweli . Hao uliowataja wote ni wabantu ambao asili yao ni cameroon . Wamekuja africa mashariki haizidi karne 7 nyuma . Tena wamekuja wakitembea na miguu wakisogea kijamii mpaka kusini mwa africa. Wakatu huo karne nyingi nyuma kuna jamii zilishaguandua majahazi na zilikuwa karibu na africa mashariki kuliko wabantu . Kwamfano Yemen , oman na kote bara arabu wao wamefika africa mashariki kabla ya wabantu kwa sababu ya maendeleo ya usafiri wa majini. Kwahiyo waarabu na jamii nyingine kama wa Manga wamefika upwa wa africa mashariki kabla yetu sisi wabantu na ndio wenyeji