Blender
JF-Expert Member
- Mar 5, 2022
- 4,528
- 7,463
Chanzo kikuu cha taarifa kuhusu maisha ya Muhammad ni Hadith (masimulizi ya matendo na maneno yake), pamoja na Sirah (wasifu wake) zilizoandikwa baada ya kifo chake.
Hakuna ushahidi wa moja kwa moja wa kisayansi, kama vile maandiko ya kisasa ya kihistoria au vielelezo vya kianthropolojia, vinavyothibitisha tarehe hiyo kwa uhakika wa kisayansi. Historia ya Uislamu kwa sehemu kubwa imeegemea masimulizi yaliyokusanywa kwa njia ya mdomo kutoka kwa waliomfahamu Muhammad moja kwa moja au kupitia vizazi vilivyofuata.
Tarehe maarufu ya 12 Rabi' al-Awwal (sawa na 570 CE) imekubalika sana ndani ya ulimwengu wa Waislamu, lakini kuna maoni tofauti kuhusu tarehe sahihi, na hata ndani ya Hadith na vyanzo vingine, kuna tofauti katika masimulizi ya tarehe yake ya kuzaliwa.
Ingawa tarehe 12 Rabi' al-Awwal ndiyo maarufu zaidi, vyanzo vya kihistoria na masimulizi ya kidini vinataja tarehe tofauti. Mifano ya tarehe hizo ni pamoja na:
2 Rabi' al-Awwal – Baadhi ya wanahistoria wa Kiislamu wameripoti tarehe hii kama siku ya kuzaliwa kwa Muhammad.
8 Rabi' al-Awwal – Kuna riwaya kutoka kwa wanazuoni kama Ibn Ishaq (mwandishi wa Sirah mashuhuri) inayotaja tarehe hii.
9 Rabi' al-Awwal – Riwaya nyingine zinapendekeza kuwa tarehe hii inaweza kuwa ya kweli.
10 Rabi' al-Awwal – Pia inatajwa na baadhi ya wanazuoni wa zamani.
Ingawa masahaba wa Mtume Muhammad hawakuandika historia rasmi au maandiko kuhusu maisha yake wakati wa maisha yake, watu kama Ibn Ishaq, Ibn Hisham, al-Tabari, na Ibn Sa'ad walichangia kwa kiasi kikubwa katika kuandika na historia ya maisha ya Mtume Muhammad baada ya kifo chake. Maandishi yao yamekuwa msingi muhimu katika kuelewa maisha na utume wa Mtume Muhammad.
Mtume Muhammad alitoka katika ukoo wa Quraysh, moja ya familia muhimu na yenye heshima katika jamii ya Kiarabu ya wakati huo. Hapa chini kuna orodha ya baadhi ya majina muhimu katika ukoo wa familia ya Mtume Muhammad:
1. Muhammad (Mtume)
Jina la Baba: Abdullah ibn Abd al-Muttalib
Jina la Mama: Amina bint Wahb
2. Babu wa Mtume Muhammad:
Abd al-Muttalib ibn Hashim: Babu wa Mtume Muhammad na kiongozi wa ukoo wa Banu Hashim katika kabila la Quraysh.
3. Babu Mkuu wa Mtume Muhammad.
Hashim ibn Abd Manaf: Babu mkuu wa Mtume Muhammad. Hashim alikuwa kiongozi maarufu katika kabila la Quraysh na ndiye aliyeanzisha biashara ya hijaz kwa kuelekea Yathrib (Madinah) na sham.
4. Baba wa Mtume Muhammad.
Abdullah ibn Abd al-Muttalib: Baba wa Mtume Muhammad. Abdallah alikufa kabla ya Mtume kuzaliwa.
5. Mama wa Mtume Muhammad
Amina bint Wahb: Mama wa Mtume Muhammad. Amina alikufa wakati Mtume alikuwa mtoto mdogo.
6. Wana ndugu wa Mtume Muhammad.
Al-Qasim: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
Abdullah (al-Tayyib) ibn Muhammad: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
Ibrahim ibn Muhammad: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
7. Wake wa Mtume Muhammad.
I). Khadijah bint Khuwaylid: Mke wa kwanza na wa kipekee kwa Mtume Muhammad hadi kifo chake. Khadijah alikuwa na mchango mkubwa katika kuanzisha utume wa Mtume.
II).Sawda bint Zam'a: Mke wa pili wa Mtume Muhammad baada ya kifo cha Khadijah.
III). Aisha bint Abi Bakr: Mke wa tatu, binti wa Abu Bakr, na mpenzi mkubwa wa Mtume.
IV). Hafsa bint Umar: Mke wa nne, binti wa Umar ibn al-Khattab.
V). Zaynab bint Jahsh: Mke wa tano, ambaye alikuwa awali ameolewa na Zaid ibn Haritha.
VI). Umm Salama (Hind bint Abi Umayya): Mke wa sita, ambaye alikuwa mjane na alikuwa na watoto.
VII). Juwayriya bint al-Harith: Mke wa saba, ambaye alifanywa mke baada ya kupigwa vita.
VIII). Umm Habiba (Ramlah bint Abi Sufyan): Mke wa nane, binti wa Abu Sufyan, ambaye alikuwa mpenda Dini.
IX). Safiyya bint Huyayy: Mke wa tisa, ambaye alifanywa mke baada ya vita.
Maymunah bint al-Harith: Mke wa kumi na mwisho, binti wa al-Harith.
8. Watoto wa Mtume Muhammad.
Qasim ibn Muhammad: Mtoto wa kwanza wa Mtume, alikufa akiwa mtoto.
Zainab: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu lakini alikufa kabla ya Mtume.
Fatimah: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu na alikuwa mama wa Al-Hasan na Al-Husayn.
Umm Kulthum: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu lakini alikufa kabla ya Mtume.
Ibrahim: Mtoto mdogo wa Mtume, alikufa akiwa mtoto.
inaaminika kwa ujumla kwamba Muhammad hakuwa anajua kusoma wala kuandika. Katika vyanzo vya Kiislamu, hasa Qur'an na Hadith,
Hii inaungwa mkono na aya ya Qur'an inayosema:-
Qur'an 7:157: "Wale wanaomfuata Mtume, Nabii, ambaye hawakuwa na elimu ya kusoma wala kuandika..."
Qur'an 29:48: "Na kabla ya hii (Qur'an), wewe (Muhammad) hukusoma kitabu chochote wala kuandika kwa mkono wako mwenyewe..."
Kwa mujibu wa imani ya Kiislamu, ukweli kwamba Muhammad hakuwa na uwezo wa kusoma au kuandika inachukuliwa kama ishara ya muujiza wa Qur'an, kwa kuwa aliweza kuwasilisha ujumbe wenye lugha ya kipekee na hekima kubwa bila ya kuwa na elimu rasmi.
Wakati Muhammad alipokea ufunuo wa kwanza kutoka kwa Malaika Jibril (Gabriel) akiwa katika pango la Hira, anasemekana kuwa aliambiwa "Soma!" (Iqra'), na aliitikia kwa kusema kwamba hawezi kusoma. Hili linathibitisha zaidi imani kwamba hakuwa na elimu ya kusoma au kuandika.
Hata hivyo, wanahistoria wachache wa kisasa wamejadili suala hili na kutaka kuelewa kama inawezekana alijifunza baadaye, lakini hakuna ushahidi wa wazi unaoungwa mkono na vyanzo vya Kiislamu vya mapema unaosema kuwa Muhammad aliwahi kujua kusoma au kuandika.
Wake wa mtume.
si wake wote wa Mtume Muhammad walikuwa wanajua kusoma na kuandika. Katika kipindi hicho, uwezo wa kusoma na kuandika haukuwa wa kawaida, hasa miongoni mwa wanawake. Hata hivyo, baadhi ya wake wa Mtume Muhammad walijua kusoma na kuandika, huku wengine wakiwa hawana ujuzi huo. Miongoni mwa wake wa Mtume waliokuwa na uwezo wa kusoma na kuandika ni:
1. Aisha bint Abu Bakr walio jua kusomana kuandika.
Aisha, ambaye alikuwa mmoja wa wake maarufu wa Mtume Muhammad, alijulikana kwa elimu yake ya kina na alikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alikuwa msomi na mtoaji wa Hadith nyingi, na alicheza nafasi muhimu katika kuhifadhi na kusambaza mafunzo ya Mtume baada ya kifo chake. Elimu yake ilimfanya kuwa mwanachuoni maarufu katika jamii ya Waislamu.
2. Hafsa bint Umar
Hafsa, binti ya Umar ibn al-Khattab, khalifa wa pili wa Uislamu, pia alijua kusoma na kuandika. Baada ya kifo cha Mtume Muhammad, Hafsa aliweka nakala ya kwanza ya maandishi ya Qur'an (katika vipande mbalimbali) ambayo ilikusanywa na Zayd ibn Thabit wakati wa ukhalifa wa baba yake. Nakala hii ilitumika baadaye kama msingi wa nakala rasmi ya Qur'an wakati wa utawala wa Khalifa Uthman ibn Affan.
Wake Wengine wa Mtume:-
Wake wengine wa Mtume, kama vile Khadija bint Khuwaylid, mke wake wa kwanza, hawajulikani kuwa walijua kusoma na kuandika. Khadija alikuwa mfanyabiashara tajiri na mwenye ushawishi mkubwa, lakini hakuna ushahidi wa kihistoria unaoonyesha kuwa alikuwa na ujuzi wa kusoma na kuandika.
Hali kama hiyo inajitokeza kwa wake wengine kama Sawda bint Zam'a, Zaynab bint Jahsh, Umm Salama, na wengine, ambapo haijulikani wazi kama walikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika.
Kwa hivyo, kati ya wake wa Mtume Muhammad, wale wanaojulikana wazi kuwa na ujuzi wa kusoma na kuandika ni Aisha na Hafsa, huku wengine wengi wakiwa hawana rekodi ya kuwa na uwezo huo.
Maswahaba wa Mtume waliokuwa na uwezo wa kuandika na kusoma.
kulikuwa na masahaba kadhaa wa Mtume Muhammad ambao walikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Hawa walicheza nafasi muhimu katika kuhifadhi na kuandika wahyi wa Qur'an na mawasiliano mengine ya kidini na kijamii. Katika kipindi hicho, watu wenye uwezo wa kusoma na kuandika walikuwa wachache katika jamii ya Waarabu, lakini baadhi ya masahaba walikuwa na ujuzi huo. Miongoni mwao ni:
1. Ali ibn Abi Talib
Ali, binamu na mkwe wa Mtume Muhammad, alikuwa mmoja wa masahaba wake wa karibu na aliyejua kusoma na kuandika. Aliandika barua nyingi na pia alikuwa mmoja wa waandishi wa wahyi wa Qur'an.
2. Zayd ibn Thabit
Zayd ibn Thabit alikuwa katibu na mwandishi mkuu wa Mtume Muhammad. Alikuwa na jukumu muhimu la kuandika wahyi wa Qur'an kila ulipoteremshwa. Baada ya kifo cha Mtume, Zayd pia aliongoza timu ya kukusanya na kuandika Qur'an katika sura yake kamili kwa mara ya kwanza katika kipindi cha utawala wa Khalifa Abu Bakr na baadaye Uthman ibn Affan.
3. Uthman ibn Affan
Uthman, aliyekuwa khalifa wa tatu wa Uislamu, alikuwa pia msomi wa kusoma na kuandika. Aliongoza juhudi za kuandikwa upya na kunakili Qur'an katika maandiko rasmi ambayo yalitumiwa kusambaza Qur'an kote katika himaya ya Kiislamu.
4. Mu'awiya ibn Abi Sufyan
Mu'awiya alikuwa mmoja wa waandishi wa wahyi wa Qur'an na pia alijua kusoma na kuandika. Baada ya kifo cha Mtume, Mu'awiya aliendelea kuwa kiongozi maarufu na khalifa wa kwanza wa ukoo wa Umayyad.
5. Abu Bakr al-Siddiq
Khalifa wa kwanza wa Waislamu, Abu Bakr, alikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Aliandika mkataba wake wa mwisho wa wosia, na alikuwa mmoja wa viongozi waliokuwa wakishirikiana na waandishi wengine katika kuhifadhi maandiko ya Qur'an.
6. Umar ibn al-Khattab
Umar, ambaye alikuwa Khalifa wa pili wa Uislamu, alijua kusoma na kuandika. Alikuwa na jukumu muhimu katika kuongoza jamii ya Kiislamu na kusaidia kuandaa mawasiliano ya kiserikali pamoja na kuhifadhi sheria na mafunzo ya Kiislamu.
7. Abdullah ibn Amr ibn al-As
Abdullah alikuwa mmoja wa masahaba ambaye aliandika Hadith nyingi alizosikia moja kwa moja kutoka kwa Mtume Muhammad. Aliandika sana mafunzo ya Mtume, jambo ambalo lilisaidia kuhifadhi sunna (mafundisho ya Mtume).
8. Khalid ibn al-Walid
Khalid, ambaye alikuwa kamanda wa jeshi la Waislamu, pia alijua kusoma na kuandika. Ingawa alikuwa zaidi maarufu kwa ujuzi wake wa kijeshi, aliweza kushiriki katika mawasiliano rasmi na shughuli za kiofisi.
Jukumu la Waandishi wa Qur'an
Wakati wa Mtume Muhammad, alihimiza baadhi ya masahaba wake wenye uwezo wa kusoma na kuandika kuandika wahyi wa Qur'an mara tu baada ya kushushwa. Katika kundi hili walikuwemo watu kama Zayd ibn Thabit na Uthman ibn Affan, ambao walihakikisha kuwa wahyi ulihifadhiwa ipasavyo.
Hivyo, ingawa Muhammad mwenyewe hakujua kusoma na kuandika, aliwategemea masahaba wake ambao walikuwa na ujuzi huo ili kuhakikisha kuwa Qur'an na mafunzo yake yameandikwa na kuhifadhiwa ipasavyo.
kulikuwa na masahaba wa Mtume Muhammad ambao hawakujua kusoma na kuandika. Wakati wa Mtume Muhammad, uwezo wa kusoma na kuandika haukuwa umeenea sana, hasa miongoni mwa Waarabu wa kabila la Quraysh na jamii ya Waarabu kwa ujumla. Elimu ya kusoma na kuandika ilikuwa nadra, na wengi walitegemea zaidi masimulizi ya mdomo.
Baadhi ya masahaba wa Mtume Muhammad ambao inajulikana hawakujua kusoma na kuandika ni:
1. Abu Huraira
Abu Huraira ni mmoja wa masahaba maarufu zaidi kwa kusimulia Hadith, lakini inasemekana kuwa hakuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alitegemea kumbukumbu yake kubwa kuhifadhi maneno ya Mtume, na alikuwa akisimulia Hadith nyingi kutokana na kumbukumbu hiyo.
2. Bilal ibn Rabah
Bilal, aliyekuwa muezzin (muita swala) wa Mtume Muhammad, pia alikuwa mtumwa aliyeachiliwa huru na masahaba na hakuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alikuwa miongoni mwa Waislamu wa kwanza na alijulikana kwa uaminifu wake mkubwa kwa Mtume na dini ya Uislamu.
3. Khalid ibn al-Walid
Khalid, ambaye ni maarufu kama kamanda wa jeshi la Kiislamu, hakujulikana kwa uwezo wa kusoma na kuandika. Alijulikana zaidi kwa uwezo wake wa kijeshi na mikakati, lakini hakuwa mmoja wa waandishi au wasomi wa maandiko ya Kiislamu.
4. Umar ibn al-Khattab (awali)
Ingawa baadaye Umar alijifunza kusoma na kuandika, katika sehemu za mwanzo za maisha yake, alikuwa hajui kusoma na kuandika. Umar alikuwa mchungaji na mfanyabiashara kabla ya kuwa Muislamu, na hakupata elimu ya kusoma na kuandika hadi baadaye.
5. Abu Dharr al-Ghifari
Abu Dharr, mmoja wa masahaba maarufu wa Mtume, pia ni miongoni mwa wale ambao hawajulikani kwa ujuzi wa kusoma na kuandika. Alikuwa Muislamu wa mwanzo aliyekuwa na sifa ya uchamungu na unyenyekevu.
6. Amr ibn al-As
Amr ibn al-As, ingawa alikuwa na nafasi muhimu katika uongozi wa kijeshi, hakuwa anajulikana kwa ujuzi wa kusoma na kuandika katika hatua za awali za maisha yake. Kama masahaba wengine, aliweza kupata elimu hiyo baadaye.
Mtume Muhammad hakuweza kusoma Qur'an iliyoandikwa wala kuiandika mwenyewe. Kwa mujibu wa imani ya Kiislamu na vyanzo vya kidini, Muhammad hakuwa na uwezo wa kusoma wala kuandika ("al-nabiy al-ummiy" – Nabii asiye na elimu ya kusoma na kuandika).
Muhammad alipokea wahyi kutoka kwa Mwenyezi Mungu kupitia Malaika Jibril (Gabriel). Wahyi huo ulimjia kama maneno ambayo aliwasilisha kwa masahaba zake kwa njia ya mdomo.
Masahaba waliokuwa na uwezo wa kusoma na kuandika, kama vile Zayd ibn Thabit, Ali ibn Abi Talib, na wengine, walikuwa na jukumu la kuandika wahyi huo mara tu ulipoteremshwa. Kwa hivyo, Mtume Muhammad alikuwa akirudia na kuwasilisha Qur'an kwa sauti, na waandishi walikuwa wakiiandika.
Sababu za Kutokuandika au Kusoma:
Mtume Muhammad asiyejua kusoma na kuandika ni muujiza wa Qur'an:
Waislamu wanaamini kuwa Muhammad kutokuwa na elimu ya kusoma na kuandika ni ushahidi wa muujiza wa Qur'an, kwa sababu, licha ya hali hiyo, aliweza kusoma na kuwasilisha kitabu kitakatifu kilichojaa hekima kubwa na lugha ya kipekee.
Qur'an 29:48 inasema: "Na kabla ya hii (Qur'an), wewe hukusoma kitabu chochote wala kuandika kwa mkono wako mwenyewe. Hivyo (ikiwa ungekuwa umesoma), basi wale wanaopinga wangekuwa na mashaka."
Kusisitiza Uhalali wa Wahyi.
Kutokujua kwake kusoma na kuandika kuliondoa shaka yoyote kwamba Qur'an ilikuwa ni kazi ya kibinadamu au aliipata kutoka kwenye maa
ndiko ya awali. Hii inasisitiza kwamba Qur'an ilikuwa ufunuo wa moja kwa moja kutoka kwa Mwenyezi Mungu, badala ya kuwa kitabu kilichoandikwa au kuundwa na Muhammad mwenyewe.
Hakuna ushahidi wa moja kwa moja wa kisayansi, kama vile maandiko ya kisasa ya kihistoria au vielelezo vya kianthropolojia, vinavyothibitisha tarehe hiyo kwa uhakika wa kisayansi. Historia ya Uislamu kwa sehemu kubwa imeegemea masimulizi yaliyokusanywa kwa njia ya mdomo kutoka kwa waliomfahamu Muhammad moja kwa moja au kupitia vizazi vilivyofuata.
Tarehe maarufu ya 12 Rabi' al-Awwal (sawa na 570 CE) imekubalika sana ndani ya ulimwengu wa Waislamu, lakini kuna maoni tofauti kuhusu tarehe sahihi, na hata ndani ya Hadith na vyanzo vingine, kuna tofauti katika masimulizi ya tarehe yake ya kuzaliwa.
Ingawa tarehe 12 Rabi' al-Awwal ndiyo maarufu zaidi, vyanzo vya kihistoria na masimulizi ya kidini vinataja tarehe tofauti. Mifano ya tarehe hizo ni pamoja na:
2 Rabi' al-Awwal – Baadhi ya wanahistoria wa Kiislamu wameripoti tarehe hii kama siku ya kuzaliwa kwa Muhammad.
8 Rabi' al-Awwal – Kuna riwaya kutoka kwa wanazuoni kama Ibn Ishaq (mwandishi wa Sirah mashuhuri) inayotaja tarehe hii.
9 Rabi' al-Awwal – Riwaya nyingine zinapendekeza kuwa tarehe hii inaweza kuwa ya kweli.
10 Rabi' al-Awwal – Pia inatajwa na baadhi ya wanazuoni wa zamani.
Ingawa masahaba wa Mtume Muhammad hawakuandika historia rasmi au maandiko kuhusu maisha yake wakati wa maisha yake, watu kama Ibn Ishaq, Ibn Hisham, al-Tabari, na Ibn Sa'ad walichangia kwa kiasi kikubwa katika kuandika na historia ya maisha ya Mtume Muhammad baada ya kifo chake. Maandishi yao yamekuwa msingi muhimu katika kuelewa maisha na utume wa Mtume Muhammad.
Mtume Muhammad alitoka katika ukoo wa Quraysh, moja ya familia muhimu na yenye heshima katika jamii ya Kiarabu ya wakati huo. Hapa chini kuna orodha ya baadhi ya majina muhimu katika ukoo wa familia ya Mtume Muhammad:
1. Muhammad (Mtume)
Jina la Baba: Abdullah ibn Abd al-Muttalib
Jina la Mama: Amina bint Wahb
2. Babu wa Mtume Muhammad:
Abd al-Muttalib ibn Hashim: Babu wa Mtume Muhammad na kiongozi wa ukoo wa Banu Hashim katika kabila la Quraysh.
3. Babu Mkuu wa Mtume Muhammad.
Hashim ibn Abd Manaf: Babu mkuu wa Mtume Muhammad. Hashim alikuwa kiongozi maarufu katika kabila la Quraysh na ndiye aliyeanzisha biashara ya hijaz kwa kuelekea Yathrib (Madinah) na sham.
4. Baba wa Mtume Muhammad.
Abdullah ibn Abd al-Muttalib: Baba wa Mtume Muhammad. Abdallah alikufa kabla ya Mtume kuzaliwa.
5. Mama wa Mtume Muhammad
Amina bint Wahb: Mama wa Mtume Muhammad. Amina alikufa wakati Mtume alikuwa mtoto mdogo.
6. Wana ndugu wa Mtume Muhammad.
Al-Qasim: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
Abdullah (al-Tayyib) ibn Muhammad: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
Ibrahim ibn Muhammad: Kaka mdogo wa Muhammad. Alikufa akiwa mtoto.
7. Wake wa Mtume Muhammad.
I). Khadijah bint Khuwaylid: Mke wa kwanza na wa kipekee kwa Mtume Muhammad hadi kifo chake. Khadijah alikuwa na mchango mkubwa katika kuanzisha utume wa Mtume.
II).Sawda bint Zam'a: Mke wa pili wa Mtume Muhammad baada ya kifo cha Khadijah.
III). Aisha bint Abi Bakr: Mke wa tatu, binti wa Abu Bakr, na mpenzi mkubwa wa Mtume.
IV). Hafsa bint Umar: Mke wa nne, binti wa Umar ibn al-Khattab.
V). Zaynab bint Jahsh: Mke wa tano, ambaye alikuwa awali ameolewa na Zaid ibn Haritha.
VI). Umm Salama (Hind bint Abi Umayya): Mke wa sita, ambaye alikuwa mjane na alikuwa na watoto.
VII). Juwayriya bint al-Harith: Mke wa saba, ambaye alifanywa mke baada ya kupigwa vita.
VIII). Umm Habiba (Ramlah bint Abi Sufyan): Mke wa nane, binti wa Abu Sufyan, ambaye alikuwa mpenda Dini.
IX). Safiyya bint Huyayy: Mke wa tisa, ambaye alifanywa mke baada ya vita.
Maymunah bint al-Harith: Mke wa kumi na mwisho, binti wa al-Harith.
8. Watoto wa Mtume Muhammad.
Qasim ibn Muhammad: Mtoto wa kwanza wa Mtume, alikufa akiwa mtoto.
Zainab: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu lakini alikufa kabla ya Mtume.
Fatimah: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu na alikuwa mama wa Al-Hasan na Al-Husayn.
Umm Kulthum: Binti wa Mtume, aliishi maisha marefu lakini alikufa kabla ya Mtume.
Ibrahim: Mtoto mdogo wa Mtume, alikufa akiwa mtoto.
inaaminika kwa ujumla kwamba Muhammad hakuwa anajua kusoma wala kuandika. Katika vyanzo vya Kiislamu, hasa Qur'an na Hadith,
Hii inaungwa mkono na aya ya Qur'an inayosema:-
Qur'an 7:157: "Wale wanaomfuata Mtume, Nabii, ambaye hawakuwa na elimu ya kusoma wala kuandika..."
Qur'an 29:48: "Na kabla ya hii (Qur'an), wewe (Muhammad) hukusoma kitabu chochote wala kuandika kwa mkono wako mwenyewe..."
Kwa mujibu wa imani ya Kiislamu, ukweli kwamba Muhammad hakuwa na uwezo wa kusoma au kuandika inachukuliwa kama ishara ya muujiza wa Qur'an, kwa kuwa aliweza kuwasilisha ujumbe wenye lugha ya kipekee na hekima kubwa bila ya kuwa na elimu rasmi.
Wakati Muhammad alipokea ufunuo wa kwanza kutoka kwa Malaika Jibril (Gabriel) akiwa katika pango la Hira, anasemekana kuwa aliambiwa "Soma!" (Iqra'), na aliitikia kwa kusema kwamba hawezi kusoma. Hili linathibitisha zaidi imani kwamba hakuwa na elimu ya kusoma au kuandika.
Hata hivyo, wanahistoria wachache wa kisasa wamejadili suala hili na kutaka kuelewa kama inawezekana alijifunza baadaye, lakini hakuna ushahidi wa wazi unaoungwa mkono na vyanzo vya Kiislamu vya mapema unaosema kuwa Muhammad aliwahi kujua kusoma au kuandika.
Wake wa mtume.
si wake wote wa Mtume Muhammad walikuwa wanajua kusoma na kuandika. Katika kipindi hicho, uwezo wa kusoma na kuandika haukuwa wa kawaida, hasa miongoni mwa wanawake. Hata hivyo, baadhi ya wake wa Mtume Muhammad walijua kusoma na kuandika, huku wengine wakiwa hawana ujuzi huo. Miongoni mwa wake wa Mtume waliokuwa na uwezo wa kusoma na kuandika ni:
1. Aisha bint Abu Bakr walio jua kusomana kuandika.
Aisha, ambaye alikuwa mmoja wa wake maarufu wa Mtume Muhammad, alijulikana kwa elimu yake ya kina na alikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alikuwa msomi na mtoaji wa Hadith nyingi, na alicheza nafasi muhimu katika kuhifadhi na kusambaza mafunzo ya Mtume baada ya kifo chake. Elimu yake ilimfanya kuwa mwanachuoni maarufu katika jamii ya Waislamu.
2. Hafsa bint Umar
Hafsa, binti ya Umar ibn al-Khattab, khalifa wa pili wa Uislamu, pia alijua kusoma na kuandika. Baada ya kifo cha Mtume Muhammad, Hafsa aliweka nakala ya kwanza ya maandishi ya Qur'an (katika vipande mbalimbali) ambayo ilikusanywa na Zayd ibn Thabit wakati wa ukhalifa wa baba yake. Nakala hii ilitumika baadaye kama msingi wa nakala rasmi ya Qur'an wakati wa utawala wa Khalifa Uthman ibn Affan.
Wake Wengine wa Mtume:-
Wake wengine wa Mtume, kama vile Khadija bint Khuwaylid, mke wake wa kwanza, hawajulikani kuwa walijua kusoma na kuandika. Khadija alikuwa mfanyabiashara tajiri na mwenye ushawishi mkubwa, lakini hakuna ushahidi wa kihistoria unaoonyesha kuwa alikuwa na ujuzi wa kusoma na kuandika.
Hali kama hiyo inajitokeza kwa wake wengine kama Sawda bint Zam'a, Zaynab bint Jahsh, Umm Salama, na wengine, ambapo haijulikani wazi kama walikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika.
Kwa hivyo, kati ya wake wa Mtume Muhammad, wale wanaojulikana wazi kuwa na ujuzi wa kusoma na kuandika ni Aisha na Hafsa, huku wengine wengi wakiwa hawana rekodi ya kuwa na uwezo huo.
Maswahaba wa Mtume waliokuwa na uwezo wa kuandika na kusoma.
kulikuwa na masahaba kadhaa wa Mtume Muhammad ambao walikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Hawa walicheza nafasi muhimu katika kuhifadhi na kuandika wahyi wa Qur'an na mawasiliano mengine ya kidini na kijamii. Katika kipindi hicho, watu wenye uwezo wa kusoma na kuandika walikuwa wachache katika jamii ya Waarabu, lakini baadhi ya masahaba walikuwa na ujuzi huo. Miongoni mwao ni:
1. Ali ibn Abi Talib
Ali, binamu na mkwe wa Mtume Muhammad, alikuwa mmoja wa masahaba wake wa karibu na aliyejua kusoma na kuandika. Aliandika barua nyingi na pia alikuwa mmoja wa waandishi wa wahyi wa Qur'an.
2. Zayd ibn Thabit
Zayd ibn Thabit alikuwa katibu na mwandishi mkuu wa Mtume Muhammad. Alikuwa na jukumu muhimu la kuandika wahyi wa Qur'an kila ulipoteremshwa. Baada ya kifo cha Mtume, Zayd pia aliongoza timu ya kukusanya na kuandika Qur'an katika sura yake kamili kwa mara ya kwanza katika kipindi cha utawala wa Khalifa Abu Bakr na baadaye Uthman ibn Affan.
3. Uthman ibn Affan
Uthman, aliyekuwa khalifa wa tatu wa Uislamu, alikuwa pia msomi wa kusoma na kuandika. Aliongoza juhudi za kuandikwa upya na kunakili Qur'an katika maandiko rasmi ambayo yalitumiwa kusambaza Qur'an kote katika himaya ya Kiislamu.
4. Mu'awiya ibn Abi Sufyan
Mu'awiya alikuwa mmoja wa waandishi wa wahyi wa Qur'an na pia alijua kusoma na kuandika. Baada ya kifo cha Mtume, Mu'awiya aliendelea kuwa kiongozi maarufu na khalifa wa kwanza wa ukoo wa Umayyad.
5. Abu Bakr al-Siddiq
Khalifa wa kwanza wa Waislamu, Abu Bakr, alikuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Aliandika mkataba wake wa mwisho wa wosia, na alikuwa mmoja wa viongozi waliokuwa wakishirikiana na waandishi wengine katika kuhifadhi maandiko ya Qur'an.
6. Umar ibn al-Khattab
Umar, ambaye alikuwa Khalifa wa pili wa Uislamu, alijua kusoma na kuandika. Alikuwa na jukumu muhimu katika kuongoza jamii ya Kiislamu na kusaidia kuandaa mawasiliano ya kiserikali pamoja na kuhifadhi sheria na mafunzo ya Kiislamu.
7. Abdullah ibn Amr ibn al-As
Abdullah alikuwa mmoja wa masahaba ambaye aliandika Hadith nyingi alizosikia moja kwa moja kutoka kwa Mtume Muhammad. Aliandika sana mafunzo ya Mtume, jambo ambalo lilisaidia kuhifadhi sunna (mafundisho ya Mtume).
8. Khalid ibn al-Walid
Khalid, ambaye alikuwa kamanda wa jeshi la Waislamu, pia alijua kusoma na kuandika. Ingawa alikuwa zaidi maarufu kwa ujuzi wake wa kijeshi, aliweza kushiriki katika mawasiliano rasmi na shughuli za kiofisi.
Jukumu la Waandishi wa Qur'an
Wakati wa Mtume Muhammad, alihimiza baadhi ya masahaba wake wenye uwezo wa kusoma na kuandika kuandika wahyi wa Qur'an mara tu baada ya kushushwa. Katika kundi hili walikuwemo watu kama Zayd ibn Thabit na Uthman ibn Affan, ambao walihakikisha kuwa wahyi ulihifadhiwa ipasavyo.
Hivyo, ingawa Muhammad mwenyewe hakujua kusoma na kuandika, aliwategemea masahaba wake ambao walikuwa na ujuzi huo ili kuhakikisha kuwa Qur'an na mafunzo yake yameandikwa na kuhifadhiwa ipasavyo.
kulikuwa na masahaba wa Mtume Muhammad ambao hawakujua kusoma na kuandika. Wakati wa Mtume Muhammad, uwezo wa kusoma na kuandika haukuwa umeenea sana, hasa miongoni mwa Waarabu wa kabila la Quraysh na jamii ya Waarabu kwa ujumla. Elimu ya kusoma na kuandika ilikuwa nadra, na wengi walitegemea zaidi masimulizi ya mdomo.
Baadhi ya masahaba wa Mtume Muhammad ambao inajulikana hawakujua kusoma na kuandika ni:
1. Abu Huraira
Abu Huraira ni mmoja wa masahaba maarufu zaidi kwa kusimulia Hadith, lakini inasemekana kuwa hakuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alitegemea kumbukumbu yake kubwa kuhifadhi maneno ya Mtume, na alikuwa akisimulia Hadith nyingi kutokana na kumbukumbu hiyo.
2. Bilal ibn Rabah
Bilal, aliyekuwa muezzin (muita swala) wa Mtume Muhammad, pia alikuwa mtumwa aliyeachiliwa huru na masahaba na hakuwa na uwezo wa kusoma na kuandika. Alikuwa miongoni mwa Waislamu wa kwanza na alijulikana kwa uaminifu wake mkubwa kwa Mtume na dini ya Uislamu.
3. Khalid ibn al-Walid
Khalid, ambaye ni maarufu kama kamanda wa jeshi la Kiislamu, hakujulikana kwa uwezo wa kusoma na kuandika. Alijulikana zaidi kwa uwezo wake wa kijeshi na mikakati, lakini hakuwa mmoja wa waandishi au wasomi wa maandiko ya Kiislamu.
4. Umar ibn al-Khattab (awali)
Ingawa baadaye Umar alijifunza kusoma na kuandika, katika sehemu za mwanzo za maisha yake, alikuwa hajui kusoma na kuandika. Umar alikuwa mchungaji na mfanyabiashara kabla ya kuwa Muislamu, na hakupata elimu ya kusoma na kuandika hadi baadaye.
5. Abu Dharr al-Ghifari
Abu Dharr, mmoja wa masahaba maarufu wa Mtume, pia ni miongoni mwa wale ambao hawajulikani kwa ujuzi wa kusoma na kuandika. Alikuwa Muislamu wa mwanzo aliyekuwa na sifa ya uchamungu na unyenyekevu.
6. Amr ibn al-As
Amr ibn al-As, ingawa alikuwa na nafasi muhimu katika uongozi wa kijeshi, hakuwa anajulikana kwa ujuzi wa kusoma na kuandika katika hatua za awali za maisha yake. Kama masahaba wengine, aliweza kupata elimu hiyo baadaye.
Mtume Muhammad hakuweza kusoma Qur'an iliyoandikwa wala kuiandika mwenyewe. Kwa mujibu wa imani ya Kiislamu na vyanzo vya kidini, Muhammad hakuwa na uwezo wa kusoma wala kuandika ("al-nabiy al-ummiy" – Nabii asiye na elimu ya kusoma na kuandika).
Muhammad alipokea wahyi kutoka kwa Mwenyezi Mungu kupitia Malaika Jibril (Gabriel). Wahyi huo ulimjia kama maneno ambayo aliwasilisha kwa masahaba zake kwa njia ya mdomo.
Masahaba waliokuwa na uwezo wa kusoma na kuandika, kama vile Zayd ibn Thabit, Ali ibn Abi Talib, na wengine, walikuwa na jukumu la kuandika wahyi huo mara tu ulipoteremshwa. Kwa hivyo, Mtume Muhammad alikuwa akirudia na kuwasilisha Qur'an kwa sauti, na waandishi walikuwa wakiiandika.
Sababu za Kutokuandika au Kusoma:
Mtume Muhammad asiyejua kusoma na kuandika ni muujiza wa Qur'an:
Waislamu wanaamini kuwa Muhammad kutokuwa na elimu ya kusoma na kuandika ni ushahidi wa muujiza wa Qur'an, kwa sababu, licha ya hali hiyo, aliweza kusoma na kuwasilisha kitabu kitakatifu kilichojaa hekima kubwa na lugha ya kipekee.
Qur'an 29:48 inasema: "Na kabla ya hii (Qur'an), wewe hukusoma kitabu chochote wala kuandika kwa mkono wako mwenyewe. Hivyo (ikiwa ungekuwa umesoma), basi wale wanaopinga wangekuwa na mashaka."
Kusisitiza Uhalali wa Wahyi.
Kutokujua kwake kusoma na kuandika kuliondoa shaka yoyote kwamba Qur'an ilikuwa ni kazi ya kibinadamu au aliipata kutoka kwenye maa
ndiko ya awali. Hii inasisitiza kwamba Qur'an ilikuwa ufunuo wa moja kwa moja kutoka kwa Mwenyezi Mungu, badala ya kuwa kitabu kilichoandikwa au kuundwa na Muhammad mwenyewe.
