Sababu za Wanachi kuwa wa athirika wa Siasa za ahdai hewa na nini kifanyike?

[Moaz]

Tatizo la wanasiasa kurudia ahadi zilezile kila kipindi cha kampeni ni kiashiria cha mfumo wa siasa ambao haujalenga kutatua matatizo ya wananchi, bali kudhibiti mamlaka na kulinda maslahi binafsi ya viongozi. Hii ni hali inayojitokeza sana katika nchi za Dunia ya Tatu, ikiwemo Tanzania, ambapo siasa imekuwa zaidi ya mchezo wa madaraka badala ya chombo cha maendeleo halisi.

Sababu Kuu za Tatizo Hili​

1. Ukosefu wa Uwajibikaji
   • Mara nyingi, hakuna mfumo madhubuti wa kuwawajibisha wanasiasa kwa ahadi wanazotoa.
   • Wananchi wanapewa ahadi nyingi, lakini hakuna mifumo ya kuhakikisha utekelezaji wake.
2. Kutegemea Ujinga na Umasikini wa Wananchi
   • Serikali nyingi hazina nia ya kweli ya kuwaelimisha wananchi kwa sababu uelewa mkubwa wa wananchi ungeweza kuwafanya waulize maswali na kuwawajibisha viongozi.
   • Wanasiasa hutegemea umasikini na utegemezi wa wananchi ili waendelee kuwa mamlakani.
3. Siasa ya Kihisia na Uswahiba Badala ya Sera
   • Badala ya kushindana kwa hoja na mipango madhubuti, siasa nyingi hutawaliwa na ushabiki wa vyama, ukabila, au hisia za kihistoria.
   • Wananchi wengi hupiga kura kwa sababu ya mazoea au propaganda badala ya tathmini ya sera na uwezo wa mgombea.
4. Mfumo wa Uchaguzi Uliojaa Udanganyifu
   • Mara nyingi chaguzi zinapangwa kwa namna inayowapa nafasi wale walioko madarakani kushinda hata kama hawana uhalali wa kisiasa.
   • Wanasiasa wanajua kuwa hata wakidanganya, mfumo wa uchaguzi unaweza kuwapa ushindi kwa njia za mkato.
5. Rushwa na Ununuzi wa Kura
   • Wanasiasa wengi hawafanyi kazi ya kuwashawishi wananchi kwa sera, badala yake hutumia pesa, chakula, au ahadi za kijanja kuwahadaa wananchi.
   • Wananchi wengi wanakubali hali hii kwa sababu ya hali ngumu ya maisha, hivyo wanauza kura zao kwa faida ya muda mfupi.

Nini Wananchi Wafanye Ili Kujinasua?​

1. Kujielimisha Kisiasa na Kiuchumi​

• Wananchi wanapaswa kuwekeza kwenye maarifa ya kisiasa ili kuelewa jinsi siasa inavyofanya kazi na athari zake kwa maisha yao.
• Kusoma katiba, sera, na sheria mbalimbali ili kuwa na uelewa wa haki zao na wajibu wa viongozi wao.

2. Kutengeneza Mifumo ya Uwajibikaji​

• Wananchi wanapaswa kuunda na kuunga mkono mifumo ya kuwawajibisha viongozi kama vile vikundi vya ufuatiliaji wa utekelezaji wa ahadi (citizen watchdog groups).
• Kuwepo kwa majukwaa ya wazi ya kupima utekelezaji wa ahadi za wanasiasa kupitia vyombo vya habari huru na mitandao ya kijamii.

3. Kupigia Kura Watu Wenye Uwezo Badala ya Uswahiba​

• Badala ya kupiga kura kwa sababu ya chama au ukaribu na mgombea, wananchi wanapaswa kutathmini wagombea kwa misingi ya uadilifu, mipango yao ya maendeleo, na rekodi zao za utendaji.
• Kuzingatia wagombea wapya wenye uwezo badala ya kubaki na wale waliokosa kutimiza ahadi zao mara kwa mara.

4. Kukataa Rushwa na Ununuzi wa Kura​

• Wananchi wanapaswa kuelewa kuwa kupokea pesa au chakula kutoka kwa wanasiasa ni sawa na kuuza haki zao za maendeleo.
• Kutoa elimu kwa jamii ili iondokane na tabia ya kupokea vitu vya muda mfupi badala ya kutazama maslahi ya muda mrefu.

5. Kutumia Teknolojia na Vyombo Huru vya Habari​

• Wananchi wanapaswa kutumia mitandao ya kijamii na vyombo vya habari visivyoegemea upande wowote kufichua udhaifu wa wanasiasa na kuwashinikiza kutekeleza ahadi zao.
• Kutengeneza mijadala ya wananchi inayolenga maendeleo badala ya propaganda za kisiasa.

6. Kuwa na Mgomo wa Kidemokrasia​

• Ikiwezekana, wananchi wanaweza kupinga chaguzi zisizo za haki kwa njia ya kidemokrasia kama vile kutopiga kura kwa wagombea wasiofaa au kususia mchakato wa kisiasa hadi kuwe na mabadiliko.
• Kufanya kampeni za kuhamasisha upinzani wa amani dhidi ya wanasiasa wanaorudia ahadi zilezile bila utekelezaji.

Hitimisho​

Wananchi wa Tanzania na Afrika kwa ujumla wanapaswa kuelewa kuwa siasa si mchezo wa hisia au ahadi za uongo. Ni mfumo unaoathiri maisha yao moja kwa moja. Ili kuondokana na mtego wa wanasiasa wasio na nia ya maendeleo, ni lazima wananchi wajielimishe, wajipange, na washiriki kikamilifu katika siasa kwa njia zinazohakikisha uwajibikaji wa kweli.​

Mabadiliko hayawezi kuja kwa kusubiri wanasiasa waamue kubadilika, bali wananchi wanapaswa kuibadilisha siasa kwa kuchagua viongozi waadilifu, kuwawajibisha walioko madarakani, na kujenga jamii inayotanguliza maendeleo badala ya siasa za ushabiki.

N.B:
NO HARD FEELINGS NI MAONI YANGU TU!