OLS
JF-Expert Member
- Oct 12, 2019
- 425
- 682
Hotuba ya Waziri wa Fedha kuhusu Makadirio ya Bajeti ya Serikali ya mwaka 2023/2024 imepokelewa na maoni tofauti na taasisi mbalimbali, ikiwemo LHRC (Kituo cha Haki za Binadamu na Utawala Bora). Kwa ujumla, LHRC inatambua jitihada za Serikali katika kukusanya mapato na kufanya maendeleo ya taifa, lakini kuna baadhi ya masuala ya uwazi na tafsiri ambayo yanahitaji kushughulikiwa.
Katika hotuba hiyo, kuna mkanganyiko wa wazi kuhusu tafsiri ya kufutwa kwa tozo. Ingawa baadhi ya viongozi wa Serikali wametoa kauli kuwa tozo zimefutwa kwa asilimia mia moja (100%), ukweli ni kwamba kuna ongezeko la asilimia 50% kwenye tozo ya kutoa pesa kwa njia ya kielektroniki. Hii ni taarifa muhimu ambayo haijasemwa wazi kwa umma, na inaleta mkanganyiko kwa watumiaji wa huduma za kifedha.
Hotuba ya Makadirio ya Bajeti ya Serikali imekosolewa kwa kuwa na utofauti katika na kala ya Kiswahili na kiingereza, mathalani ongezeko la tozo ya kutoa pesa kwa asilimia 50% haionekani kwenye hotuba ya Kiswahili, jambo ambalo linawafanya wasomaji kutoelewa taarifa muhimu kuhusu maisha yao.
Ni muhimu kwa Serikali kuwa wazi na uwazi katika suala hili. LHRC inapendekeza kuwa elimu itolewe kwa umma kuhusu viwango halisi vya tozo zilizofutwa na zinazopendekezwa. Wananchi wanahitaji kuelewa athari za mabadiliko haya kwenye maisha yao na jinsi gharama zitakavyoathiri miamala yao ya kifedha.
Pia, Serikali inashauriwa kupunguza mzigo kwa watoaji wa huduma za kifedha. Badala ya kuongeza asilimia 50% kwenye tozo ya kutoa pesa, inapendekezwa kupunguza asilimia 25% kwa kila upande wakati wa kutoa. Hii itasaidia kupunguza gharama kwa watumiaji wa huduma za kifedha na kuhakikisha kuwa hawakumbwi na mzigo mkubwa wa kifedha.
Kwa kuongezea, LHRC inahimiza kuwepo kwa uwiano kati ya hotuba ya Kiswahili na toleo la Kiingereza la hotuba hiyo. Ni muhimu kwamba taarifa zote muhimu na mabadiliko yote yalionyeshwe kwa uwazi katika toleo la Kiswahili ili wasomaji waweze kupata habari kamili na sahihi kuhusu bajeti ya Serikali.
Hatua nyingine inayopendekezwa ni Serikali kuchapisha tamko rasmi kuhusu Tozo za Miamala ya Fedha kwa Njia ya Kielektroniki na viwango vipya vya tozo hizo. Hii itasaidia kuondoa mkanganyiko na kutoa ufahamu wa moja kwa moja kwa umma kuhusu mabadiliko hayo.
Katika hotuba hiyo, kuna mkanganyiko wa wazi kuhusu tafsiri ya kufutwa kwa tozo. Ingawa baadhi ya viongozi wa Serikali wametoa kauli kuwa tozo zimefutwa kwa asilimia mia moja (100%), ukweli ni kwamba kuna ongezeko la asilimia 50% kwenye tozo ya kutoa pesa kwa njia ya kielektroniki. Hii ni taarifa muhimu ambayo haijasemwa wazi kwa umma, na inaleta mkanganyiko kwa watumiaji wa huduma za kifedha.
Hotuba ya Makadirio ya Bajeti ya Serikali imekosolewa kwa kuwa na utofauti katika na kala ya Kiswahili na kiingereza, mathalani ongezeko la tozo ya kutoa pesa kwa asilimia 50% haionekani kwenye hotuba ya Kiswahili, jambo ambalo linawafanya wasomaji kutoelewa taarifa muhimu kuhusu maisha yao.
Ni muhimu kwa Serikali kuwa wazi na uwazi katika suala hili. LHRC inapendekeza kuwa elimu itolewe kwa umma kuhusu viwango halisi vya tozo zilizofutwa na zinazopendekezwa. Wananchi wanahitaji kuelewa athari za mabadiliko haya kwenye maisha yao na jinsi gharama zitakavyoathiri miamala yao ya kifedha.
Pia, Serikali inashauriwa kupunguza mzigo kwa watoaji wa huduma za kifedha. Badala ya kuongeza asilimia 50% kwenye tozo ya kutoa pesa, inapendekezwa kupunguza asilimia 25% kwa kila upande wakati wa kutoa. Hii itasaidia kupunguza gharama kwa watumiaji wa huduma za kifedha na kuhakikisha kuwa hawakumbwi na mzigo mkubwa wa kifedha.
Kwa kuongezea, LHRC inahimiza kuwepo kwa uwiano kati ya hotuba ya Kiswahili na toleo la Kiingereza la hotuba hiyo. Ni muhimu kwamba taarifa zote muhimu na mabadiliko yote yalionyeshwe kwa uwazi katika toleo la Kiswahili ili wasomaji waweze kupata habari kamili na sahihi kuhusu bajeti ya Serikali.
Hatua nyingine inayopendekezwa ni Serikali kuchapisha tamko rasmi kuhusu Tozo za Miamala ya Fedha kwa Njia ya Kielektroniki na viwango vipya vya tozo hizo. Hii itasaidia kuondoa mkanganyiko na kutoa ufahamu wa moja kwa moja kwa umma kuhusu mabadiliko hayo.
