Kiswahili na Kingereza sasa kupima kiwango cha uzalendo wa Raia

[Abdul Nondo]

Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.

Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?

Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .

Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.

Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.

Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .

Mwalimu alisema hivi,

" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.

Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.

Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.

Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.

Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.

Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.

Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.

Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.

Abdul Nondo.

abdulnondo10@gmail.com

 

[mogulnoise]

Wenye macho wasome ila watasema si mzalendo umetumwa na mabeberu

 

[nasrimgambo]

Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.

Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?

Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .

Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.

Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.

Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .

Mwalimu alisema hivi,

" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.

Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.

Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.

Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.

Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.

Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.

Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.

Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.

Abdul Nondo.

abdulnondo10@gmail.com

umenena vyema

 

[GUSSIE]

Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.

Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?

Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .

Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.

Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.

Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .

Mwalimu alisema hivi,

" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.

Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.

Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.

Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.

Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.

Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.

Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.

Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.

Abdul Nondo.

abdulnondo10@gmail.com

Udsm walimu wote ni kiswa English
Hakuna chuo chenye walimu vilaza kama udsm

Wanaongea darasani kwa kuchanganya na kiswahili sana

Mimi binafsi nilipita pale miaka ya 2006 kusoma Masters nikitokea huko

Nasema ni aibu kubwa sana walimu wa udsm wakiwa darasani, Bora wakenya wanafunzi wataelewa darasani, Shida ni wanafunzi wa Uganda wanapata shida sana sana

Waliosoma udsm watasema hapa kumejaa kiswa English sana

 

[BEHOLD]

Tatizo la Viongozi wetu kuwa mambumbu wa lugha ya kiingereza hivi sasa linafunikwa funikwa kwa kisingizio cha uzalendo.

Hii ni aibu kwa serikali iliyojaa maprofesa na madaktari waliosomea vyuo vinavyofundisha kwa kiingereza.

 

[Mchizi]

Haya yote yameibuka kwa vile yule mshamba english haipandi. Hawa watu wa tuambie official language hapa Tanzania ni ipi? Hivi interviews za serikalini wanatumia lugha gani? Nchi yenyewe fukara, hatuna technology, hatujaendelea kiviwanda halafu tunajidanganya eti kuna mataifa yatalazimika kujifunza kiswahili.

 

[GUSSIE]

umenena vyema

Mkuu hizo weakness zipo sana Tanzania, Waliosoma udsm ni mashahidi walimu wachache wapo vizuri English, Sasa huko art ni kiswa English

Je College of engineering naona huko walimu Kiingereza kitakuwa kilishajifia zamani

Wakati wa uchaguzi wanafunzi wa engineering kwa kuwa English hawajui pale udsm waliita wanafunzi wa Social science mangwini

Hatari sana pale udsm

Khaa huwezi nirudisha kwenye ujinga ule, walimu kiswa English darasani wanachanganya

 

[Faana]

Haya yote yameibuka kwa vile yule mshamba english haipandi. Hawa watu wa tuambie official language hapa Tanzania ni ipi? Hivi interviews za serikalini wanatumia lugha gani? Nchi yenyewe fukara, hatuna technology, hatujaendelea kiviwanda halafu tunajidanganya eti kuna mataifa yatalazimika kujifunza kiswahili.

 

[Faana]

Haya yote yameibuka kwa vile yule mshamba english haipandi. Hawa watu wa tuambie official language hapa Tanzania ni ipi? Hivi interviews za serikalini wanatumia lugha gani? Nchi yenyewe fukara, hatuna technology, hatujaendelea kiviwanda halafu tunajidanganya eti kuna mataifa yatalazimika kujifunza kiswahili.

View attachment 1116835View attachment 1116835

 

[Mchizi]

View attachment 1116835

Mrudisheni mtu wenu kwa Ras simba tu acheni hizo brah brah

 

[Chief Kabikula]

Vichekesho baada ya watetezi wa jiwe kushindwa kuutetea massive failure ya lugha kwa MTU aliyesoma mpaka PhD ,halafu hawezi kuongea hiyo lugha sasa ndio zinatafutwa sababu kumbeba ,jamani lugha kiingereza haipandi si mkubali tu nyie makamongo .mmemsababishia matatizo huko Zimbabwe badala kuongea English kawasomea dictation ila maswali akataka kwa kiswahili .

 

[kigogo warioba]

nchi hii bana kwa sasa inaweza kupiga marufuku kuzungumza kingereza badala yake watu waongee kiswahili, hii in baada ya kumzonga stone tangawizi kuwa hawezi kukizungumza😂

 

[Expert Judgement]

bwana nondo kiswahili kitukuzwe huko vyuoni wale waliobahatika kusoma kiswahili wanamakongamano yao nadhani hata vyuo vya east africa wanamakongamano hayo so msikatake kufubaza fikra za makongamano hayo ya wasomi yakaonekana silolote..
Pia nijuavyo mm hata simu yako inaoption ya lugha huenda swahili language ipo kwenye list sasa kukazania kuongea kiingereza hata watengenezaji wasimu wameona sasa imefika kipindi kiswahili kitumike
Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.
Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?
Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .
Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.
Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.
Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .
Mwalimu alisema hivi,
" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.
Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.
Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.
Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.
Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.
Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.
Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.
Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.
Abdul Nondo.
abdulnondo10@gmail.com

 

[pundadumeafrika]

Kukuza lugha ya Kiswahili ambayo chimbuko lake ni Zanzibar ni vizuri
ila tusiwe wapuuzi tunapolenga kufikisha ujumbe kwa asiyejua kiswahili kulazimisha kutumia Kiswahili bila mkalimani, huo ni umwehu..
INTAPWENYWAA ALIPOKUWA KULE KAACHA WAZIMBA MIDOMO WAZI, kapiga Kiswang hata haeleweki na hana mkalimani
mwisho akaishia "MIMI NI KATARIST"
wazimba wanasema wanasubiri miujiza ya KATARIST

 

[pundadumeafrika]

Wazungu kabla ya kutumia Kiingereza ulimwenguni kote, hatua ya kwanza walikifundisha dunia nzima kwa gharama kubwa !
Unaamka tu umeshiba sangara unapanua domo kwa MZIMBA "MIMI NI KATARIST"
je umeshatumia juhudi yoyote kumwambia maana ya "MIMI NI KATARIST" ?
vilaza hawaendagi UN

 

[Mokaze]

Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.

Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?

Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .

Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.

Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.

Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .

Mwalimu alisema hivi,

" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.

Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.

Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.

Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.

Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.

Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.

Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.

Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.

Abdul Nondo.

abdulnondo10@gmail.com

Ili tupate maendeleo yetu wenyewe ni lazima tuchague mojawapo kati ya hizi lugha mbili (kiswahili au kiingereza) iwe ni lugha ya kufundishia (medium of instruction) toka chekechea hadi vyuoni.

Wataalamu wa pyschology wanasema mtoto anaelewa masomo/mambo kwa haraka anapotumia lugha iliyoganda akilini (lugha ya kwanza), ukiangalia sisi wa Tz lugha iliyoganda zaidi akilini mwetu ni KISWSHILI na ndiyo maana tunapofika ngazi za elimu za juu "KIswanglish" kinatawala na hii inatokana na mazingira tuliyokulia, mazingira ya kiswahili matokeo yake ni kushuka kwa elimu kwa sababu ndani ya kichwa cha mwanafunzi lugha iliyoganda ni kiswahili lakini mazingira ya chuo yanamlazimisha ajifunze kwa kiingereza kinachotokea ndani ya akiki yake ni hichi;- masomo yanaingia ndani ya ubongo kwa kiingereza ubongo unafanya kazi ya tafsiri kwa kiswahili hapo ndipo anaweza kuelewa, na inakuwa ni kazi kubwa zaidi anapotakiwa aelezee kitu hicho kwa kiingereza ambapo hali ndani ya ubongo inakuwa hii; kiingereza------kiswahili----kiingereza.

Hii ni tofauti kabisa kwa mwanafunzi aliyejifunza kwa lugha iliyoganda akilini (lugha mama) ambapo yeye akili yake haifanyi tafsiri ya ndani kwa ndani ili kuelewa mambo.

Ili tufaulu katika elimu zetu ni lazima tuchague lugha moja kati ya kiingereza na kiswahili iwe ni medium of
instruction na moja ifundishwe tu kama lugha kwa ajili ya mawasiliano ya kimataifa na biashara.

Waingereza katika miaka ya 1600 lugha ya kujifundishia ilikuwa kilatini baada ya kuona wanapatwa na shida kama hii yetu wakaamua kuhamia kwenye kiingereza kama lugha ya kufundishia na mifano hii ipo kwa mataifa yote yaliyoendelea, wanatumia lugha mama kwa ajili ya kufundishia toka nursery hadi vyuo vikuu.

"let's do it to avoid kiswanglish"

 

[Mokaze]

Tangu juzi kumekuwa na mjada wa matumizi ya lugha ya Kingereza ,baada ya DC wa wilaya fulani akionekana kuongea kiswahili huku Mchina akihitaji lugha ya kingereza ili kuelewana ila DC alikataa,bahati nzuri moja ya kiongozi upande wa mchina ,akajipa kazi ya kuwa mkalimani.

Jambo hili lilizua mjadala , wengine hadi kunifuata inbox kusema ,DC yupo ,sawa lazima tudumishe lugha yetu ,na tusiwe na akili ya kikoloni ,kwanini wazungu hawaongei lugha yetu?

Hii imenifanya kuandika haya ili watu tuende sawa ,ipo hivi .

Tuelewane kwanza,kudumisha lugha ya kiswahili ,sio lazima kufifiza matumizi ya lugha ya Kingereza,wala kufifiza lugha ya Kingereza sio njia ya kukuza lugha ya kiswahili.

Mikakati ya kudumisha Lugha ya kiswahili ,yalianza mwaka 1969 ,Kipindi cha pili cha mpango wa maendeleo ya miaka 5 ,(second five year development plan) kuliazimia kiswahili kupewa kipaumbele,baadaye Kuna tume ya Rais juu ya maswali ya Elimu iliundwa (Presidential commission on Education) ,na 1982 ilitoa taarifa yake (report) ikasema imegundua kuwa katika kuangalia lugha ipi ipo imara ili kufundishia ,imegundua bado kuna uwezo mdogo wa ku-master au kuelewa lugha zote 2 kiswahili na Kingereza kwa wanafunzi, msomi Deo Ngonyani ameelezea vyema katika maandishi yake. Tume ikapendekeza Kiswahili kitumike kuanzia kufundishia ,kuanzia shule ya msingi hadi chuo ,yaani shule ya msingi, secondary kianze 1985 na kufikia chuo 1992.

Mapendekezo ya tume hiyo yalikataliwa na serikali pia na Chama cha Mapinduzi (CCM) ,na mwaka 1984 Kingereza kikapewa nafasi Kama lugha ya kufundishia (medium of instructions) kuanzia secondary hadi chuo .

Mwalimu alisema hivi,

" if English was not to be used as medium of instruction ,it might die in the Tanzania community , because English is widely used around the world , especially science and technology for the world knowledge.(Deo Ngonyani's work).kwa kifupi Nyerere alisema Kingereza kisipo tumika kitakufa katika jamii ya kitanzania ikiwa Kingereza ni lugha kiulimwengu.

Watu wanaongea ,Mara hooh kwanini wazungu wanatumia lugha yao ,mara kwanini wachina na wa japani wanatumia lugha yao ,mara hoo kwanini tunafumbwa na fikra za kikoloni kujali lugha yao ,na kudharau vya kwetu.

Ni jambo la ajabu sana kudhani kuwa ukitumia lugha yako na kudharau ,kupuuza kingereza ndio uzalendo. tunatumia lugha ya Kingereza sio kwasababu tumeathiriwa na tamaduni ya kikoloni ,ni kwasababu tunahitaji lugha hii kufikia matarajio yetu, hasa ukiangalia maendeleo ya utandawazi ,sayansi na teknoloji ,muinguliano wa mataifa mbalimbali ulimwenguni ,kiuchumi na kidiplomasia.

Kingereza sio lugha ya kikoloni tena ,sababu haina umiliki tena wa kitaifa ,ina umiliki wa kimataifa,ndio lugha ambayo imeunganisha mataifa na mataifa ,imerahisisha muungano wa nchi kikanda na kimataifa,sasa kuna nchi ambazo zinatumia kingereza lakini hazikupata tawaliwa na muingereza.

Mfano,Namibia ilitawaliwa na Germany waka athiriwa na lugha ya Germanic ,baadaye wakawa chini ya Dutch kama sehemu ya Afrika ya kusini baada ya vita ya kwanza ,wakaathiriwa na Afrikaans ,Ila baada ya Uhuru 1990 walitambulisha Kingereza kama lugha ya taifa katika katiba.

Kwa ufupi nchi nyingi za Afrika ,zinalugha zao za kibantu , zingine kifaransa,kireno ila Kingereza kimekuwa pia kikipewa kipaumbele hivyo kufanya nchi za Afrika nyingi kuwa nchi zenye kutumia lugha nyingi au zaidi ya mbili yaani Multilingual countries ,huku Kingereza kikipewa kipaumbele.

Nchi za Afrika ni nchi maskini sana ,zinahitaji kuboresha mahusiano ya kimataifa ili kurahisisha gurudumu la maendeleo ya kiuchumi na Kingereza imekuwa njia rahisi sana ya kudumisha mahusiano, mawasiliano na nchi za ulaya ,Marekani ,Asia na miongoni mwa Afrika.

Hatupaswi kudharau lugha ya Kingereza ,kwa kigezo cha kudumisha lugha ya Kiswahili.Ila ina paswa tuendelee kudumisha lugha yetu ya kiswahili pia kwa kujali, kuthamini na kutambua umuhimu na nafasi ya matumizi ya lugha zingine pia kama kingereza.

Abdul Nondo.

abdulnondo10@gmail.com

Ili tupate maendeleo yetu wenyewe ni lazima tuchague mojawapo kati ya hizi lugha mbili (kiswahili au kiingereza) iwe ni lugha ya kufundishia (medium of instruction) toka chekechea hadi vyuoni.

Wataalamu wa pyschology wanasema mtoto anaelewa masomo/mambo kwa haraka anapotumia lugha iliyoganda akilini (lugha ya kwanza), ukiangalia sisi wa Tz lugha iliyoganda zaidi akilini mwetu ni KISWSHILI na ndiyo maana tunapofika ngazi za elimu za juu "KIswanglish" kinatawala na hii inatokana na mazingira tuliyokulia, mazingira ya kiswahili matokeo yake ni kushuka kwa elimu kwa sababu ndani ya kichwa cha mwanafunzi lugha iliyoganda ni kiswahili lakini mazingira ya chuo yanamlazimisha ajifunze kwa kiingereza kinachotokea ndani ya akiki yake ni hichi;- masomo yanaingia ndani ya ubongo kwa kiingereza ubongo unafanya kazi ya tafsiri kwa kiswahili hapo ndipo anaweza kuelewa, na inakuwa ni kazi kubwa zaidi anapotakiwa aelezee kitu hicho kwa kiingereza ambapo hali ndani ya ubongo inakuwa hii; kiingereza------kiswahili----kiingereza.

Hii ni tofauti kabisa kwa mwanafunzi aliyejifunza kwa lugha iliyoganda akilini (lugha mama) ambapo yeye akili yake haifanyi tafsiri ya ndani kwa ndani ili kuelewa mambo.

Ili tufaulu katika elimu zetu ni lazima tuchague lugha moja kati ya kiingereza na kiswahili iwe ni medium of
instruction na moja ifundishwe tu kama lugha kwa ajili ya mawasiliano ya kimataifa na biashara.

Waingereza katika miaka ya 1600 lugha ya kujifundishia ilikuwa kilatini baada ya kuona wanapatwa na shida kama hii yetu wakaamua kuhamia kwenye kiingereza kama lugha ya kufundishia na mifano hii ipo kwa mataifa yote yaliyoendelea, wanatumia lugha mama kwa ajili ya kufundishia toka nursery hadi vyuo vikuu.

"let's do it to avoid kiswanglish"

 

[Alexism]

Udsm walimu wote ni kiswa English
Hakuna chuo chenye walimu vilaza kama udsm

Wanaongea darasani kwa kuchanganya na kiswahili sana

Mimi binafsi nilipita pale miaka ya 2006 kusoma Masters nikitokea huko

Nasema ni aibu kubwa sana walimu wa udsm wakiwa darasani, Bora wakenya wanafunzi wataelewa darasani, Shida ni wanafunzi wa Uganda wanapata shida sana sana

Waliosoma udsm watasema hapa kumejaa kiswa English sana

Sawa...ila kwa kukuelimisha kidogo. Sababu ya aya yote ni kuwepo na uwezo wa mtu kutumia Lugha mbili kwa ufasaha na watu ambao anawafundisha wakiwa na utamaduni na ujuzi wa hizo lugha mbili..kwahiyo codeswitch na codemixing inakua vigumu kuikwepa.

 

[Alexism]

Ili tupate maendeleo yetu wenyewe ni lazima tuchague mojawapo kati ya hizi lugha mbili (kiswahili au kiingereza) iwe ni lugha ya kufundishia (medium of instruction) toka chekechea hadi vyuoni.

Wataalamu wa pyschology wanasema mtoto anaelewa masomo/mambo kwa haraka anapotumia lugha iliyoganda akilini (lugha ya kwanza), ukiangalia sisi wa Tz lugha iliyoganda zaidi akilini mwetu ni KISWSHILI na ndiyo maana tunapofika ngazi za elimu za juu "KIswanglish" kinatawala na hii inatokana na mazingira tuliyokulia, mazingira ya kiswahili matokeo yake ni kushuka kwa elimu kwa sababu ndani ya kichwa cha mwanafunzi lugha iliyoganda ni kiswahili lakini mazingira ya chuo yanamlazimisha ajifunze kwa kiingereza kinachotokea ndani ya akiki yake ni hichi;- masomo yanaingia ndani ya ubongo kwa kiingereza ubongo unafanya kazi ya tafsiri kwa kiswahili hapo ndipo anaweza kuelewa, na inakuwa ni kazi kubwa zaidi anapotakiwa aelezee kitu hicho kwa kiingereza ambapo hali ndani ya ubongo inakuwa hii; kiingereza------kiswahili----kiingereza.

Hii ni tofauti kabisa kwa mwanafunzi aliyejifunza kwa lugha iliyoganda akilini (lugha mama) ambapo yeye akili yake haifanyi tafsiri ya ndani kwa ndani ili kuelewa mambo.

Ili tufaulu katika elimu zetu ni lazima tuchague lugha moja kati ya kiingereza na kiswahili iwe ni medium of
instruction na moja ifundishwe tu kama lugha kwa ajili ya mawasiliano ya kimataifa na biashara.

Waingereza katika miaka ya 1600 lugha ya kujifundishia ilikuwa kilatini baada ya kuona wanapatwa na shida kama hii yetu wakaamua kuhamia kwenye kiingereza kama lugha ya kufundishia na mifano hii ipo kwa mataifa yote yaliyoendelea, wanatumia lugha mama kwa ajili ya kufundishia toka nursery hadi vyuo vikuu.

"let's do it to avoid kiswanglish"

Mkuu si kweli kuna Lugha iliyoganda akilini mwetu wote watanzania ni Kiswahili.. watanzania tuna lugha zetu za kikabila ambazo wengi tunaziongea kwanza ila tukianda shule ndo tunajifunza Kiswahili mara nyingi asa Vijijini. L1,L2+L3

 

[Mokaze]

Mkuu si kweli kuna Lugha iliyoganda akilini mwetu wote watanzania ni Kiswahili.. watanzania tuna lugha zetu za kikabila ambazo wengi tunaziongea kwanza ila tukianda shule ndo tunajifunza Kiswahili mara nyingi asa Vijijini. L1,L2+L3

Hujanielewa mkuu, wanasaikolojia wanasema, mtu akijifunza jambo kupitia lugha mama (lugha iliyoganda akilini), mtu huelewa mambo kwa haraka sana kuliko kujifunza kitu kupitia lugha ya pili aliyojifunzia ukubwani, lugha mama ni ile lugha ambayo mtoto anajifunza kutoka kwa mama yake tangu akingali tumboni, kwani mtoto hujifunza lugha toka akingali tumboni kwa mama yake.

Kiswahili ndiyo lugha ya mama kwa watanzania wengi, kwa msingi huo ndiyo lugha inayotakiwa iwe medium of instruction, lakini haijalishi kitu kama tutatumia badala yake kiingereza iwe ndiyo medium of instruction lakini tu lazima ianzie toka chekechea.

Piga ua mtoto anaelewa mambo kwa haraka sana kupitia lugha mama kuliko kupitia lugha ya pili ambayo kwetu hapa Tz ndiyo matokeo ya "kiswanglish".