Je, Tukumbatie Utajiri wa Madini au Tuwaachie Warithi?

[Damaso]

Nchi yetu, Tanzania, imebarikiwa kwa utajiri mkubwa wa madini na maliasili. Dhahabu, almasi, tanzanite, gesi asili, chuma, na mengine mengi yamehifadhiwa ardhini, yakisubiri kuchimbuliwa na kutumika.

Lakini je, tunapaswa kukimbilia kuchimba madini haya sasa, au tuwaachie warithi wetu, vizazi vijavyo?

Swali hili lina uzito mkubwa. Kila upande una hoja zake. Wapo wanaosema tunapaswa kuchimba sasa ili kuchochea uchumi, kuwekeza kwenye miundombinu, na kuwapa wananchi ajira. Hii ni hoja yenye mashiko.

Ila kwanini maeneo mengi ambayo ndo kuna machimbo na migodi hakuna maendeleo yanayotokana na madini husika, Nyamongo, Bahamas, Mwadui, Geita, je kuna ulazima wowote wa kusifu kuwa madini yanaleta maendeleo ilihali mapato yake hana tija katika eneo husika.

Lakini, je, tunatakiwa kujiuliza kuwa kuna mikakati gani ya kuhakikisha kwamba tunanufaika kweli na madini haya? Je, sheria zetu zinalinda rasilimali zetu dhidi ya uchimbaji usio endelevu na faida isiyo sawa?

Je tuna watu sahihi kwenye kutunga sheria? Je, tuna wataalamu wa kutosha kusimamia sekta hii, na kuhakikisha kwamba mazingira hayaharibiwi?

Kuna wasiwasi mkubwa kwamba kama tutakimbilia kuchimba bila mipango madhubuti, tutaishia kuona madini yakichimbwa na kupelekwa nje, huku sisi tukibaki na mashimo, uchafuzi wa mazingira, na faida kidogo.

Hii ni hasara kubwa. Ni sawa na kuuza urithi wa taifa kwa bei rahisi. Sidhani kama ni vizuri kuona watu wachache wakivuna matunda ya mapato ya madini wakati ni mali ya wananchi.

Wengine wanapendekeza kwamba tuache madini hayo chini, mpaka pale vizazi vijavyo vitakapokuwa na akili na teknolojia ya kutosha kuyaendesha kwa faida yetu sote. Hii ni hoja ya busara.

Tunaweza kuwekeza kwenye elimu, sayansi, na teknolojia, ili kuwaandaa warithi wetu kuweza kunufaika na madini haya kwa njia sahihi.

Ni kweli kwamba hatujui teknolojia itakavyokuwa baadae. Labda vizazi vijavyo vitapata njia bora zaidi za kuchimba na kutumia madini, au labda watagundua vyanzo vya nishati na malighafi mbadala. Lakini kwa sasa, tunapaswa kuwa waangalifu.

Tunapaswa kuwa na mipango madhubuti ya kunufaika na madini yetu, bila kuhatarisha mali yetu ya kesho.

Hii ni changamoto kubwa. Inahitaji mjadala wa kina, ushirikishwaji wa wananchi wote, na uongozi wenye maono. Ni lazima tufikirie kwa muda mrefu, na kuweka maslahi ya taifa mbele.

Je, tuna busara ya kuwaachia warithi wetu akiba ya madini, au tutayatumia yote sasa, na kuwaacha na machozi? Jibu liko mikononi mwetu.

 

[The Mongolian Savage]

Wanadai hata ile asilimia tunayoachiwa na wachimbaji wa nje kwenye mikataba ikitumika vizuri bila wizi kutoka kwa wachache unaleta maendeleo makubwa.

Lakini yote wanalamba.