Stuxnet
JF-Expert Member
- Feb 12, 2011
- 12,780
- 22,252
Stuxnet ilikuwa ni programu hasidi (malware) ambayo iliundwa kwa ajili ya kushambulia miundombinu ya viwanda, hususan vinu vya nyuklia vya Iran. Iliibuka mwaka 2010 na inahusishwa na mashambulizi yaliyofanywa dhidi ya mpango wa nyuklia wa Iran, haswa katika mtambo wa kurutubisha uranium wa Natanz.
Hii ni namna Stuxnet ilivyoharibu vinu vya nyuklia vya Iran:
1. Kulenga vinu vya viwanda (SCADA systems): Stuxnet iliundwa mahsusi kushambulia mifumo ya kompyuta inayotumika kudhibiti mitambo ya viwanda (Supervisory Control and Data Acquisition - SCADA). Mifumo hii ilitumiwa na Iran kudhibiti mitambo ya kurutubisha uranium.
2. Kuingia kwa siri: Stuxnet iliingizwa kwenye mitandao ya kompyuta ya Iran kupitia njia kama vile vifaa vya USB. Mara ilipoingia, ilijificha na kuanza kuchunguza mazingira yake ili kuthibitisha kuwa iko kwenye mtambo unaodhibiti mitambo ya kurutubisha uranium.
3. Kuharibu kwa siri mitambo ya centrifuges: Baada ya kuthibitisha iko katika mazingira yanayolengwa, Stuxnet ilianza kudhibiti kasi ya mashine maalum zinazojulikana kama centrifuges, ambazo hutumika kurutubisha uranium. Ilipelekea centrifuges hizo kufanya kazi kwa kasi isiyo ya kawaida kwa vipindi tofauti, na kisha kupunguza kasi kwa ghafla, bila kuonyesha dalili zozote za moja kwa moja za uharibifu kwenye mifumo ya kudhibiti. Hatua hizi zilisababisha centrifuges kuharibika na kufeli bila wafanyakazi kugundua tatizo mara moja.
4. Kudanganya mifumo ya ufuatiliaji: Stuxnet pia ilikuwa na uwezo wa kudanganya vifaa vya kudhibiti na ufuatiliaji, ili kuonyesha kwamba kila kitu kinaendelea kawaida wakati uharibifu halisi ulikuwa unaendelea. Hii ilifanya iwe vigumu kwa wahandisi wa Iran kugundua tatizo hadi uharibifu ulipokuwa mkubwa.
5. Madhara kwa mpango wa nyuklia wa Iran: Stuxnet inasadikiwa kuharibu idadi kubwa ya centrifuges zinazotumiwa na Iran kwa kurutubisha uranium. Uharibifu huu ulipelekea mpango wa nyuklia wa Iran kusimama au kucheleweshwa kwa muda, na ulitoa pigo kubwa kwa juhudi zao za kupata silaha za nyuklia.
Kwa kifupi, Stuxnet iliundwa kwa ustadi ili kuingia kwa siri kwenye mitambo ya nyuklia ya Iran, kuharibu centrifuges, na wakati huo huo kudanganya mifumo ya ufuatiliaji ili kuficha uharibifu huo. Inaaminika kuwa mashambulizi hayo yalikuwa sehemu ya operesheni iliyotekelezwa na Marekani na Israel, ingawa hakuna taifa lililowahi kukiri rasmi kuhusika.
Hii ni namna Stuxnet ilivyoharibu vinu vya nyuklia vya Iran:
1. Kulenga vinu vya viwanda (SCADA systems): Stuxnet iliundwa mahsusi kushambulia mifumo ya kompyuta inayotumika kudhibiti mitambo ya viwanda (Supervisory Control and Data Acquisition - SCADA). Mifumo hii ilitumiwa na Iran kudhibiti mitambo ya kurutubisha uranium.
2. Kuingia kwa siri: Stuxnet iliingizwa kwenye mitandao ya kompyuta ya Iran kupitia njia kama vile vifaa vya USB. Mara ilipoingia, ilijificha na kuanza kuchunguza mazingira yake ili kuthibitisha kuwa iko kwenye mtambo unaodhibiti mitambo ya kurutubisha uranium.
3. Kuharibu kwa siri mitambo ya centrifuges: Baada ya kuthibitisha iko katika mazingira yanayolengwa, Stuxnet ilianza kudhibiti kasi ya mashine maalum zinazojulikana kama centrifuges, ambazo hutumika kurutubisha uranium. Ilipelekea centrifuges hizo kufanya kazi kwa kasi isiyo ya kawaida kwa vipindi tofauti, na kisha kupunguza kasi kwa ghafla, bila kuonyesha dalili zozote za moja kwa moja za uharibifu kwenye mifumo ya kudhibiti. Hatua hizi zilisababisha centrifuges kuharibika na kufeli bila wafanyakazi kugundua tatizo mara moja.
4. Kudanganya mifumo ya ufuatiliaji: Stuxnet pia ilikuwa na uwezo wa kudanganya vifaa vya kudhibiti na ufuatiliaji, ili kuonyesha kwamba kila kitu kinaendelea kawaida wakati uharibifu halisi ulikuwa unaendelea. Hii ilifanya iwe vigumu kwa wahandisi wa Iran kugundua tatizo hadi uharibifu ulipokuwa mkubwa.
5. Madhara kwa mpango wa nyuklia wa Iran: Stuxnet inasadikiwa kuharibu idadi kubwa ya centrifuges zinazotumiwa na Iran kwa kurutubisha uranium. Uharibifu huu ulipelekea mpango wa nyuklia wa Iran kusimama au kucheleweshwa kwa muda, na ulitoa pigo kubwa kwa juhudi zao za kupata silaha za nyuklia.
Kwa kifupi, Stuxnet iliundwa kwa ustadi ili kuingia kwa siri kwenye mitambo ya nyuklia ya Iran, kuharibu centrifuges, na wakati huo huo kudanganya mifumo ya ufuatiliaji ili kuficha uharibifu huo. Inaaminika kuwa mashambulizi hayo yalikuwa sehemu ya operesheni iliyotekelezwa na Marekani na Israel, ingawa hakuna taifa lililowahi kukiri rasmi kuhusika.
